چکیده:
نوشتار حاضر بررسي ونقد مقاله «شفاعت» در دايره المعارف قرآن اليورليمن به قلم اسماء افسر الدين استاد دانشگاه نوتردام ايالات متحده مي باشد. افسر الدين آيات ناظر به «شفاعت» و نظر مسلمانان در باره اين موضوع را مطرح كرده است و با تكيه بر عقيده «وهابيت» شفاعت و زيارت را مردود مي داند. اما از نظر قرآن كريم شفاعت غير استقلالي و با اذن الهي امري ثابت است. همچنين شفاعت جريان رحمت الهي است و شامل كساني مي شود كه مورد رضايت خداوند باشند و شفاعت بت ها كه پندار نارواي مشركان بوده، مردود دانسته شده است. شفاعت با بت پرستي در مواردي همچون استقلالي نبودن شفاعت شفيعان، رشد و تعالي فرد در محبت شفاعت كنندگان، جايز نبودن پرستش شافعان، داراي حيات و شعور بودن شفيعان، مشروط بودن شفاعت و صاحب اختيار نبودن شفيعان در ذلت يا عزت و پيروزي يا شكست تفاوت هاي اساسي دارد؛ بنابراين، معادل دانستن اين دو مقوله مناسب نيست؛ از اين رو، در اين نوشتار ثابت شده كه باورهاي فرقه وهابيت در مورد شفاعت برخلاف تعاليم مكتب اسلام است.
خلاصه ماشینی:
شفاعت با بت پرستی در مواردی همچون استقلالی نبودن شفاعت شفیعان، رشد و تعالی فرد در محبت شفاعتکنندگان، جایز نبودن پرستش شافعان، دارای حیات و شعور بودن شفیعان، مشروط بودن شفاعت و صاحب اختیار نبودن شفیعان در ذلت یا عزت و پیروزی یا شکست تفاوتهای اساسی دارد؛ بنابراین، معادل دانستن این دو مقوله مناسب نیست؛ از اینرو، در این نوشتار ثابت شده که باورهای فرقه وهابیت در مورد شفاعت برخلاف تعالیم مکتب اسلام است.
در این اظهارات محمد[(] به صورت شفاعتکننده فعال امت خود در روز قیامت تصویر شده است؛ بنابراین، حدیثی از کتاب بخاری اعتبار شفاعت به همه کسانی که شریکی برای خدا قائل نشوند، تعمیم داده میشود.
بغوی ذیل آیه شریفه (وَ أَنذِرْ بِهِ الَّذِينَ يخَافونَ أَن يحُشَرُواْ إِلىَ رَبِّهِمْ لَيْسَ لَهُم مِّن دُونِهِ وَلىِ وَ لَا شَفِيعٌ لَّعَلَّهُمْ يَتَّقُونَ( (انعام/ 51 ) مینویسد: «همانا خداوند در این آیه، شفاعت را برای غیر خود نفی کرد با اینکه انبیا و اولیا نیز شفاعت میکنند زیرا ایشان شفاعت نمیکنند مگر به اذن خدای متعال» (بغوی، معالم التنزیل، 1420: 2/ 165).
قرطبی ذیل آیه شریفه (مَن ذَا الَّذِى يَشْفَعُ عِندَهُ إِلَّا بِإِذْنِهِ( (بقره/ 255) مینویسد: «در این آیه تثبیت شد که خداوند برای هرکس که بخواهد که ایشان پیامبران و علما و مجاهدان و ملائکه و غیر ایشان از کسانی است که خداوند شرافتشان بخشیده، اجازه شفاعت کردن میدهد و ایشان شفاعت نمیکنند مگر برای کسی که مورد رضای خداوند متعال است، همان گونه که درسوره انبیاء فرمود: (يَعْلَمُ مَا بَينْ أَيْدِيهِمْ وَ مَا خَلْفَهُمْ وَ لَا يَشْفَعُونَ إِلَّا لِمَنِ ارْتَضىَ وَ هُم مِّنْ خَشْيَتِهِ مُشْفِقُونَ( (انبیاء/ 38 ؛ قرطبی، الجامع لاحکام القرآن، 1364: 3/ 273).