چکیده:
مطالعه سيره تربيتي پيشوايان ديني از جمله پيامبر اسلام۹ و امامان معصوم نشان مي دهد كه نظام تربيتي آنان برگرفته از تربيت الهي است كه به كمال مطلق توجه دارد، لذا همواره رشد فرد را در نظر مي گيرد و همواره بر پيشگيري پيش از درمان تاكيد مي كند.
روش اسلام در تربيت كودك، محبت، پند و نصيحت توام با مدارا و احتياط يعني جذب است كه بايد در عين حال دلنشين و موثر باشد. بنابراين تنبيه و مجازات نخستين عامل تربيتي در اسلام نيست، بلكه ابزاري است كه در صورت سودمند واقع نشدن رفق و محبت در ايجاد عادات خوب به كار مي آيد. در تربيت اسلامي زياده روي ديده نمي شود و فقط از اين راه مي توان افرادي معتدل را تربيت كرد؛ به طوري كه تمام قواي او اشباع و تعديل شوند و جسم و روح و عقل، هماهنگ باشند.
در ديدگاه حقوق و فقه اسلامي، گر چه تنبيه بدني كودك توسط والدين، در حدي كه موجب سرخي، سياهي و كبودي بدن نگشته و آن هم در راستاي تربيت و هدايت آن في الجمله جايز دانسته شده است؛ اما در عين حال، خشونت والدين عليه كودك را مذموم دانسته و آن را مضر به تربيت و هدايت فرزند مي داند. در مقابل والدين را تشويق و ترغيب به مهر و محبت و نوازش كودك مي نمايد.
خلاصه ماشینی:
تـشو یق و قـدردا نی ، نیروهـا ی خفتـ ه آد مـی را برمی انگیزد؛ از این رو نقش تربیتی مثبت تشویق و قدردانی فقط برای نیکوکاران نیست ، بلکه در صورت اصل قراردادن تشویق ، قدردانی و فضایی از رحمت و محبت ، می توان بدکاران را نیـ ز بـه درستی متما یل ساخت و این خود روش ی احسن در بیداری و هش یاری آنان است ، از ایـ ن روسـت که امام ع لی ع در ح کمتی نور انی این چنین فرموده است : «گنهکار را به وس یله پاداش دادن به نی وککار، تنبیه کن ».
به فرموده امام ع لی ع: «گاهی تـأ ثیر سـرزنش ، از زدن بیشتر است »( تمیمی آمدی ، ١۳۳۷: ١۴۲۹) ۸- تنبیه بدنی: این مرح له ، آخرین مرحله تنب یه است که با رعایـ ت شـر ایط مـی تـوان از آن بهره برد ؛ البته در تعا لیم اسلا می اصل او لیه در برخورد با خطا کار عفو و اغماض است ، نه تن بیـ ه ، چنانکه پیامبرص می فرمایند: «اگر مر بی در عفو کردن خطا نما ید، بهتر است از اینکه در عقوبت مرتکب خطا شود و فرد ی را به ناحق مجازات نما ید» ( فوری ، ١۴۰۹: ۳۰۹).
آنچه که از مجموع فتواها به خو بی استفاده م ی شود این اسـت کـ ه اگـر تأدیب و تنبیه بدنی کودک به جهت اصلاح و تر بیت باشد جا یز است و نبا ید در این مورد از حـد تجاوز کرد و کسی که می تواند به قصد اصلاح تنبیه کند(شریفی نیا، ١۳۸۰: ١۵١).