چکیده:
این موضوع که جنینهای آزمایشگاهی از چه زمانی موجودی زنده تلقی میشوند و از بین بردن آنها ممنوع است، از موضوعات پراهمیتی است که فقهای اسلامی به آن توجه و دقت ویژه داشتهاند. مسئله مشروعیت از بین بردن جنینهای آزمایشگاهی، مستلزم تعیین این مسئله است که جنین چه زمانی جایگاه انسانی را به دست میآورد. آرای فقهای مذاهب مختلف اهل سنت در این بحث بسیار مختلف و متشتّت است. در این پژوهش بر آن هستیم تا با بهرهگیری از قواعد اسلامی، در مقایسهای تطبیقی، حرمت اتلاف جنینهای خارج از رحم را از نظر فقه مذاهب اسلامی مورد واکاوی و تحلیل قرار دهیم. روش تحقیق مقاله حاضر تحلیلی ـ توصیفی است. اطلاعات تحقیق نیز به صورت کتابخانهای جمعآوری شده است. یافتههای تحقیق نشان میدهد که بیشتر فقهای مالکی، برخی از حنفیها، غزالی از فقهای برجسته شافعی، ابنجوزی از علمای حنبلی و بیشتر فقهای معاصر اهل سنت و مشهور فقهای امامیه، احترام به جنین را مشروط بر استقرار آن در رحم میدانند؛ ازاینرو از بین بردن جنینهای آزمایشگاهی را قبل از لانهگزینی در رحم مجاز میشمارند.
The question of when in vitro embryos turn to living human beings، and should not therefore be destroyed، has been a matter of significance attracting Muslim jurisprudents special atention. The legitimacy of destroying in vitro embryos depends on when they acquire the status of living human beings. Religious scholars of the Sunni schools of law have very different and diverging opinions concerning this issue. In this comparative study، we aim to examine the prohibition of destruction of human embryos developed via in vitro fertilization from the perspective of Islamic schools and based on Islamic rules. The findings indicate that، according to the majority of Maliki jurisprudents، some Hanafi jurisprudents، Ghazali (a prominent Shafi’i jurisprudent)، Ibn al-Jawzi (a prominent Hanbali jurisprudent) and the majority of Shi’ite jurisprudents، the sanctity of human embryos developed via in vitro fertilization depends on their establishment in the uterus. Therefore، it is legitimate to destroy in vitro embryos but only before they are located in the uterus.
خلاصه ماشینی:
"سلب حیات از جنینهای آزمایشگاهی در فقه اهل سنت هرچند بسیار بعید است که موضوع جنینهای آزمایشگاهی به معنای مصطلح امروزی در کلمات فقهای متقدم اهل سنت مطرح شده باشد، لکن ازآنجاکه بسیاری از احکام نطفه با موضوع جنینهای آزمایشگاهی مرتبط است، بحثهای مطرحشده در این دو موضوع گرچه یکسان نخواهد بود اما مشترکات فراوان خواهد داشت؛ چراکه لقاح مصنوعی اسپرم و تخمک در لوله آزمایش، تفاوتی در رشد و تکامل جنین و درنهایت تبدیلشدن آن به یک انسان کامل نسبت به یک جنین طبیعی ایجاد نمیکند (پریور، 1378ش، 52).
5. دیدگاه فقهای معاصر دیدگاه مشهور فقهای معاصر اهل سنت در این زمینه با دیدگاه مشهور فقهای شیعه بسیار نزدیک است زیرا آنها نیز معتقدند که جنین بلافاصله بعد از کشت در رحم، حق حیات دارد؛ بنابراین، آزمایشهای پزشکی روی جنینهای آزمایشگاهی و از بین بردن آنها پس از استقرار در رحم ممنوع و قبل از آن جایز است (یاسین، 1410ق، 118-127؛ قرضاوی، 1424ق، 289-292؛ شلتوت، 2004م، 289-292)؛ ازاینرو در سومین اجلاس سازمان اسلامی علوم پزشکی توصیه شد که تعداد لقاحهای خارج از رحم تنها بهاندازه نیاز باشد و اگر زائد بر مقدار موردنیاز باشد، رها کردن آنها به حال خود و مرگ طبیعی آنها که پس از شش روز صورت میگیرد، بهترین راهحل است (ر."