چکیده:
مجموعههاي امنيتي يكي از مفاهيم نوين در مطالعات امنيتي محسوب ميشود كه هدف از آن بررسي معماي امنيت در درون مجموعهي امنيتي است. در اين راستا، بهمنظور بررسي امنيت ملي و منطقهاي ميبايست به بررسي ساخت مجموعهي امنيتي و ويژگيهاي آن پرداخت. پس از بررسي، بر اساس اينكه ساخت دروني مجموعهي امنيتي، تهديدات يا منافع مشترك را تقويت كنند، سازههاي امنيتي فردگرايانه يا جمعگرايانه شكل ميگيرد.بنابراين، مقالهي حاضر در صدد است كه به بررسي ساخت مجموعههاي امنيتي بر امنيت منطقهاي بپردازد. مطالعهي موردي خليج فارس به همين علت، امنيت ملي كشورهاي منطقه بهخصوص كشورهاي مستقل با تهديدات جدي و پيچيده شدن روزافزون معماي امنيت روبرو هستند. به همين دليل، سوال پژوهش بر محوريت اين موضوع شكل ميگيرد كه مجموعههاي امنيتي با چه الگوهايي از امنيت روبرو بوده و اين الگوها چه پيامدهاي امنيتي را در پي دارند؟ اين موضوع در مورد مجموعهي امنيتي خليج فارس چه دلالتهايي را در پي دارد؟ در پاسخ ميتوان مطرح كرد كه الگوي امنيتي حاكم در مجموعهي امنيتي خليج فارس الگوي امنيتي فردگرايانه از نوع بازدارندگي يكجانبه و موازنهي قوا ميباشد. در مجموع، هدف اين پژوهش بررسي الگوي امنيتي موجود در خليج فارس و پيامدهاي امنيتي حاصل از آن را در جهت تدوين سياست خارجي كشورهاي منطقه بهخصوص جمهوري اسلامي ايران است. بدين ترتيب، روش مقاله بهمنظور بررسي فرضيههاي مربوطه توصيفي- تجربي ميباشد و پژوهش از نوع مطالعه موردي است.
خلاصه ماشینی:
"/ شکل شماره ی ٦: میزان صادرات نفت خام عربستان ، عراق و ایران به نقاط مختلف جهان در سال ٢٠١٢ سازه های امنیتی خلیج فارس با توجه به تبیین و تحلیل عوامل تأثیرگذار در خلـیج فـارس بـه عنـوان یـک مجموعـه ی امنیتی از جمله بررسی فرآیندهای امنیتی خلیج فارس که شـامل تعارضـات قـومی- مـذهبی و ارضی- سرزمینی است ، هم چنین میزان روابط تعارضی میان کشورهای مجموعه ، نامتوازن بودن ساختار قدرت در منطقه ، رسوخ پذیر بودن مجموعه ی امنیتی خلیج فـارس نسـبت بـه سـاختار قدرت سیستمی، قرار گـرفتن در بخـش پیرامـونی ژئواکونومیـک ، تولیـد انـرژی و در نتیجـه ، شباهت در تولید و اقتصادهای واگرا امکان شکل گیری الگوهـای امنیتـی جمـع گرایانـه وجـود نداشته و در نتیجه ، سازه های حاکم از نوع فردگرایانه میباشد.
جدول شماره ی ٤: موافقتنامه های تسلیحاتی ٢٠١٠-٢٠٠٧ میلیون دلار کشورگیرنده آمریکا روسیه چین کشورهای اصلی اروپا کل ایران 0 300 0 0 700 عراق 5600 200 100 500 7400 کویت 2400 700 0 0 3100 عمان 100 0 0 1300 1400 قطر 200 0 100 700 1000 عربستان 13800 0 100 700 28900 امارات 10400 100 100 3400 15100 یمن 0 300 0 100 600 (Cordesman, Anthony and Wilner (2012) Iran and the Gulf Military Balance, Center for Strategic and International Studies) دستورکار امنیتی مبتنی بر اتحاد و ائـتلاف و امنیـت منطقـه ای: اگـر قـرار اسـت یکـی از دستورکارهای موازنه ی قوا اتحاد و ائتلاف باشد در این صـورت موازنـه میـان ایـران ، عـراق و عربستان شکل خواهد گرفت ، اما با شکل گیری دولت نوری المالکی و برتـری شـیعیان ، عـراق دیگر به عنوان رقیب راهبردی در تقابل با ایران نبوده و در نتیجه ، امکان ایجاد اتحـاد و ائـتلاف میان این دو کشور بسیار است ."