چکیده:
دادگاههای کیفری بینالمللی به موازات توسعهای که در سالهای اخیر پیدا کردهاند، مورد بررسی و انتقاد هم واقع شدهاند. بخشی از این بررسیها و انتقادها ذیل عنوان «تحقق دموکراتیک عدالت کیفری» صورتبندی میشوند. برمبنای این انتقادها، برای افزایش اثرگذاری دادگاههای کیفری بینالمللی و این که آنها بتوانند هر چه بیشتر عدالت را محقق کنند، از یک سو باید روش تاسیس دادگاههای کیفری بینالمللی دموکراتیک شده و از سوی دیگر، باید کیفیت رفتار و تعامل با جمعیتهای بزهدیده تغییر کند به گونهای که به تحقق مشارکت جمیعتهای بزهدیده در روندهای رسیدگی منجر شود. این نوشتار، ضمن بررسی این انتقادها، چنین نتیجه میگیرد که اگرچه حمایت قابل توجهی از تاسیس دموکراتیک دادگاه کیفری بینالمللی در عمل رخ نداده است اما به تدریج ضرورت مشارکت بزهدیدگان در روند رسیدگی درک شده و در آیین رسیدگی دادگاه کیفری بین المللی مشخص است. این روند تا اندازهای به دموکراتیک شدن این نهادها کمک کرده است..
خلاصه ماشینی:
برمبنای این انتقادها، برای افزایش اثرگـذاری دادگـاه هـای کیفـری بین المللی و این که آن ها بتوانند هر چه بیشتر عدالت را محقق کنند، از یک سو باید روش تاسـیس دادگاه های کیفری بین المللی دموکراتیک شـده و از سـوی دیگـر، بایـد کیفیـت رفتـار و تعامـل بـا جمعیت های بزه دیده تغییر کند به گونه ای که به تحقق مشارکت جمیعت های بزه دیده در روندهای رسیدگی منجر شود.
در چارچوب نخست ، این موضوع بررسی میشود کـه آیـا اصـولا تشـکیل دادگـاه هـای کیفـری بین المللی هم چون دادگاه کیفری بین المللی یوگسلاوی سابق ٣ یا دادگاه کیفری بین المللـی روآنـدا٤ باید مبتنی بر رضایت دموکراتیک دولت ها یا جمعیت های بزه دیده باشند؟ یعنی برای ایـن کـه ایـن ١.
(٤٦ :٢٠١٢ ,Glasius) بـر این اساس و تاکنون شکل گیری دادگاه های کیفری بین المللی صرفا با نظر چند دولت نخبه در قالب شورای امنیت و بدون نظرخواهی از جمعیت ها و جوامع آسیب دیده همراه بوده است .
وجوه معتـدل این نظریه های انتقادی، بدون آن که مشروعیت دادگاه های کیفری بین المللی را زیـر سـئوال ببرنـد، اعتقاد دارند، اعلام رضایت دموکراتیک از سوی جمعیت بزه دیده یا دولت مربوطـه بـه تاسـیس ایـن دادگاه ها، هر چه بیشتر این نهادها را به تحقق عدالت نزدیک تر میکند.
» (بیـگ زاده ، ١٣٧٦: ٦١) بـه ایـن ترتیب ، نه تنها در جریان ایجاد این دادگاه اثری از رضایت جمعیت بزه دیده یا دولـت هـای ذیربـط دیده نمیشود بلکه حتی گفته شده است که شدت خشونت ها در یوگسلاوی سابق به حدی بود کـه اصولا به مصلحت نبود که اجرای حقوق بین الملل برعهده طرف های درگیر» گذاشـته شـود.