چکیده:
فرسایش خاک از جمله فرآیندهایی است که منابع آب و خاک یک کشور را مورد تهدید قرار می دهد.فرآیند یکی از مهمترین اقدامات مورد نظر در پروژههای مدیریت سیلاب، بررسی میزان مشارکت زیرحوضههای مختلف یک آبخیز در تعیین مؤلفههای مختلف سیلاب خروجی از حوضه است. با توجه به نبود ایستگاههای هیدرومتری در محل خروجی تمام زیرحوضهها، تحقق هدف مذکور نیازمند شبیهسازی فرآیند بارش- رواناب در زیرحوضهها از طریق مدل های هیدرولوژیکی میباشد. از این رو برای اجرای برنامه های کنترل سیلاب در بالادست حوضه باید به سهم زیرحوضه ها در سیلاب توجه کرد و آنها را اولویتبندی نمود. در این پژوهش، ابتدا برای تعیین مشارکت زیرحوضهها در دبی سیلابی، حوضه حصارک به 3 زیرحوضه تقسیم گردید. سپس با اجرای مدل HEC- HMS، زیرحوضههای آبخیز حصارک از نظر سیلخیزی اولویتبندی شدند. هدف از این مطالعه برآورد ارتفاع رواناب و سیلاب خروجی در زیرحوضههای آبخیز حصارک میباشد. نتایج نشان داد، میزان مشارکت زیرحوضهها در دبی اوج کل حوضه صرفاً به یک عامل بستگی ندارد و اثرات متقابل عوامل تعیینکننده سهم مشارکت زیرحوضهها را در سیلخیزی تعیین میکند. با اجرای مدل HEC- HMS مشاهده شد، زیرحوضه تقاطع دو شاخه (S1) کمترین سهم و زیرحوضه چپ دره (S3) بیشترین سهم را در دبی اوج کل حوضه دارا است و در اولویت اول قرار میگیرد.
خلاصه ماشینی:
آنها حوضه آبخیز را به ١٧ زیرحوضه تبدیل کرده و سپس با ٣ ایستگاه آبسنجی، مدل HEC-HMS را مورد اعتبارسنجی قرار دادند و نتایج حاکی از مطلوب بودن شبیه سازی بارش - رواناب با استفاده از این مدل می باشد.
پس از تعیین مقادیر شماره منحنی، مقادیر تلفات اولیه ، زمان تأخیر با روش های SCS و اشنایدر و زمان تمرکز 1 Juracek 2 Keneb, et all 3 Garcia 4 Mae Sruai Dam 5 Tingsanchali حوضه با روش SCS، مدل HEC-HMS را اجرا نمودند.
نصری و همکاران (١٣٩٠)، با استفاده از مدل هیدرولوژیک HEC-HMS شبیه سازی جریان در واحدهای هیدرولوژیک حوضه سد شیخ بهایی را انجام داده و نتایج نشان داد که مناطقی که در نزدیکی نقطه خروجی حوضه قرار داشتند بیشترین نقش را در تولید سیل داشته و بایستی در اولویت اول فعالیت های آبخیزداری قرار گیرند.
زهتابیان و همکاران (١٣٩٠)، به اولویت بندی زیرحوضه های حوضه آبخیز نازلوچای از نظر پتانسیل سیل خیزی با نرم افزار HEC-HMS پرداخته و نتایج بدست آمده از مطالعه نشان دهنده این بوده که ٥ زیرحوضه بالادست و میانی نازلو با داشتن دبی ویژه به ترتیب ٠/٩٥، ٠/٩٤، ٠/٨١، ٠/٧٧، ٠/٧٣ متر مکعب بر ثانیه و بیشترین مقدار مساحت به ترتیب ٦/٥٢، ٧/٤٢، ٤٣، ٣٥، ٤٢ و ٤٥ کیلومترمربع دارای رتبه ١ تا ٥ از نظر سیل خیزی جزء زیرحوضه های بحرانی شناسایی شدند.
تعیین مناطق مولد و اولویت بندی پتانسیل سیل خیزی زیرحوضه ها پس از اعتبارسنجی مدل ، براساس مقادیر رواناب و دبی اوج تولید شده در زیرحوضه ها برای رویدادهای مختلف بارش ، زیرحوضه های آبخیز حصارک از نظر میزان مشارکت آنها در افزایش دبی اوج کل حوضه و سیلخیزی اولویت بندی شدند.