چکیده:
مردمان بومی مردمانی هستند که از ادوار گذشته و بهویژه پیش از استعمار دارای تاریخ، پیوندها، و سنتهای مشترک با یکدیگر بودهاند که سبب جدایی آنها از جامعة اصلی و مرکزی و برخورداری از نظامها و الگوهای ارزشی و فرهنگی خاص خود شده است. این مردم، که در چارچوبها و نظامات قدرت مرکزی زندگی میکنند، با سرزمین و محل اقامت خود رابطهای عاطفی و معنوی دارند و نیز حفظ و صیانت از فرهنگ و میراث غیر مادی خود را، که عمدتاً جنبة شفاهی و کلامی دارد، عامل بقا و استمرار هویتشان در گذر زمان و پرهیز از ادغام در دیگر جوامع غالب و مسلط در دنیای اطراف میدانند. برای حمایت حقوقی از این میراث راهکارهای گوناگونی پیشنهاد شده است که اهم آنها را میتوان در دو راهکار دستهبندی کرد: راهکار اول شامل نظامهای حقوق خصوصی و حقوق مالکیت فکری است که با تکیه بر جلوههای گوناگون این حقوق مانند کپیرایت، حق اختراع، حقوق علائم تجاری، حقوق قراردادها، و مسئولیت مدنی و با تلقی این میراث بهمنزلة اموالی دارای ارزش اقتصادی و قابل دادوستد راهحلهایی برای حمایت از آن ارائه میکنند. راهکار دوم نیز نظام حقوق بشر است که بر اساس الگوبرداری از چارچوب «حقهای فرهنگی» و آموزههای حقوق بشری در پی یافتن سازوکارهایی برای حمایت از حق مردمان بومی بر میراث فرهنگی غیر مادی و ادبیات و فرهنگ عامة آنها بهمثابة یک حق بشری است و در اسناد بینالمللی و عملکرد محاکم بازتابی مناسب یافته است، تا جایی که برخی حق این مردمان بر حفظ میراث غیر مادی، بهمنزلة بخشی از هویتشان، را در زمرة حقوق بشر عرفی میدانند.
Indigenous people are the people who had common history، bonds and traditions that was the reason why they stand out from the main society and enjoy their own specific systems and patterns of values and cultures. These people consider protection of their culture and intangible heritage that is mostly in oral form tantamount to the element of survival and continuation of their identification in the passing of time and preventing from integration in other dominant societies on surrounding world. Some legal approaches has been proposed to protect the intangible heritage of indigenous people that are divided into two categories: the first one is private and intellectual property laws that offers solutions relying on various dimensions such as copyright، patent، the law of contracts and the law of responsibility. Human rights rules is the second way that introduces new mechanisms to safeguard the indigenous people’s right to their intangible heritage and folklore based on the framework of “cultural rights” and human rights doctrines which has reflected well in international documents and tribunal’s case law. The right of indigenous people to protect their intangible heritage as a part of their identity is regarded as a customary human rights rule.
خلاصه ماشینی:
"» ـ مقاوله نامۀ شمارة ١٦٩ سـازمان بـین المللـی کـار در مـورد مردمـان بـومی و قبیلـه ای در کشورهای خودمختار در ١٩٨٩: این معاهده مقررات متعددی در زمینۀ حق های فرهنگـی دارد؛ از جمله مسئولیت دولت ها در قبال تحقق کامل حق های فرهنگی این مردم بـا در نظـر گـرفتن هویت اجتماعی و فرهنگی، رسوم ، عرف ها، و نهادهای آن ها (مادة ٢)، التزام به تدابیر مخصـوص برای حفظ افراد، نهادها، اموال ، نیروی انسانی، فرهنگ ها، و محـیط زنـدگی مـردم ذیربـط بـه گونه ای که این امور در تعارض با تمنیـات ابرازشـدة آن هـا نباشـد (مـادة ٤)، التـزام بـه تکـریم ارزش ها و رویه های اجتماعی، فرهنگی، مذهبی، و معنـوی ایـن مردمـان و احتـرام بـه تمامیـت ارزش ها و رسوم و عرف های آن ها (مادة ٥)، حق این مردم بر حفظ آداب و رسوم خود تا جـایی که با حقوق بنیادین تعیین شده در سطح ملی و نیز گسترة بین المللی در تعارض نباشـند (مـادة 1 .
از نظر این مواد، فرهنگ بومی شامل سنت های در حـال تحول و رویه هایی است که از رهگذر آن ها هویـت هـای بـومی احـراز مـیشـوند و توسـعه پیـدا United Nations High Commissioner for Human Rights, Sub-Commission on Prevention of Discrimination and Protection of Minorities, Draft Declaration on the Rights of Indigenous Peoples, UNESCO, (1994) UN Doc. E/CN."