چکیده:
بلوچ ها قوم سنی مذهب ناراضی در مرزهای شرقی قلمرو صفویان بودند که بـا حمایـت از افاغنـه غلزایی موجبات سقوط اصفهان را در ١١٣٥ هجری فراهم کردند. سقوط اصفهان به نام افغان هـا، بـا قدرت جنگاوری بلوچ ها صورت گرفت . موردی که بلوچ ها را به افاغنه برای حمله به اصـفهان نزدیـک می کرد؛ علاوه بر هم کیشی آنان ، مظالمی بود که طی سال ها حکومت شیعه مذهب صفوی در حـق این قوم محروم و مغضوب انجام داده بود؛ بنابراین ، بلوچ ها راه چـاره را در حملـه بـه اصـفهان بـرای گرفتن انتقام کینه های چندین ساله یافتند و به درخواست دوستی افاغنه پاسـخ مثبـت دادنـد و بـدین ترتیب زمینه ی سقوط اصفهان مهیا شد. پژوهش حاضر بر آن است تا عوامل و زمینه هایی را بررسـی کند که باعث شد بلوچ ها به سمت اصفهان حرکت و موجبات سقوط آنجا را فراهم کننـد و قصـد دارد به این پرسش ها پاسخ که چه عوامل و انگیزه هایی موجب شد بلوچ هـا بـا افاغنـه متحـد شـوند و در نهایت چرا این اتحاد از هم فرو پاشید؟ این پـژوهش درصـدد اسـت بـا تکیـه بـر منـابع و پژوهشـها، زمینه های حمله بلوچ ها به اصفهان و تاثیر آنها در سقوط این شهربررسی و پیچیـدگی هـای موجـود را برطرف کند و پاسخی درست و درخور برای این مقوله ارائه دهد.
خلاصه ماشینی:
"بعد از مرگ شاه عباس به سبب ناکارآمد بودن سیاست های شاهان جانشینان او در رفتار با بلوچ ها و در پیش گرفتن رفتار خشونت آمیز در مقابل تجاوزات آنان ، روزبه روز دامنه ی ناآرامیهای آنان بیشتر میشد و حکومت مرکزی به جای یافتن راه چاره و تلاش برای فهم سبب این ناآرامیها، تلاش کرد اینان را سرکوب کند و حاکمان منطقه هر بار با کشتار آنها و فرستادن سـر آنـان بـه مرکـز و گـرفتن اسـیر و گروگان از آنان به درگیریها پایان میدادند؛ این رفتارها باعث کینه توزی شدید بلوچ ها و از سرگیـری حملات آنان شد.
بلوچ ها زمانی که متوجه شدند اموال به دست آمده از اصفهان راهی قندهار میشـود،٥١ متوجه اشتباه خود شدند، دانستند که محمود آنها را به بازی گرفتـه اسـت ؛ بنـابراین ، تصـمیم گرفتنـد بازگردند و بعد از رفتن آنان محمود اقتدار خود را از دست داد و در آخر جانشین وی، اشـرف را نیـز در هنگام فرار از مقابل ندرقلی، سردار طهماسب میرزا در بلوچستان ، عبدالله خان بلوچ کشـت و سـر وی را نزد طهماسب میرزا، فرزند شاه سلطان حسین فرستاد٥٢ که همین نشان از وفاداری اینـان بـه حکومـت مرکزی بود.
خشونت های آنان برای کسب درآمد و برخورد ناموجه حکومت با ناآرامیهای ایشان ، بدون توجه به علل این رفتارها و نیز بیاعتنـایی بـه اینـان بـه عنوان مسلمانان سنی مذهب ، بلوچ ها را وادار کرد که انتقام این همـه مظـالم را از حکومـت مرکـزی بگیرند؛ بنابراین ، زمانی که محمود افغان ، هم کیش آنان ، تصمیم میگیرد به اصفهان حملـه کنـد و از اینان دعوت میکندتا به سپاه او بپیوندند و راهی اصفهان شوند، مشتاقانه میپذیرند."