چکیده:
برای توسعه پایدار منطقه ای، فرمول واحدی برای تمام کشورها بهدست نیامده است و در هر کشور باید با توجه به شرایط اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی و شرایط اکولوژیکی، معیارهای خاص توسعه پایدار را شناسایی کرد. شناخت مولفه ها، شاخص ها و نماگرهای برخورداری، در گرو شناخت هرچه بهتر شاخص های توسعه است؛ زیرا شاخص ها نه تنها ابزاری برای اندازه گیری هستند، بلکه راهنمایی برای چگونگی درک مفهوم توسعه پایدار نیز قلمداد می شوند و انتخاب و تعیین دقیق آن ها در امر توسعه و محرومیت و اینکه آیا وضعیت توسعه یافتگی پایدار یا ناپایدار است، یکی از مراحل اساسی در برنامه ریزی توسعه شهری است؛ بنابراین، شاخصها یکی از اجزای ضروری برای ارزیابی کلی میزان پیشرفت به سوی توسعه پایدار بهشمار میروند. پژوهش حاضر، با استفاده از 32 شاخص، توسعه پایدار را در میان کشورهای آسیایی تحلیل میکند. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی است و در آن، از تکنیک چندمعیاره (تاپسیس) برای سطح بندی کشورهای آسیایی مورد مطالعه استفاده شده است. نتایج بهکارگیری تکنیک تاپسیس نشان میدهد در بین سال های 1385، 1387، 1389 و 1391 کشورهای نپال، کامبوج و بوتان در رتبه های نخست قرار دارند و در همین سال ها، کشورهایی مانند ترکمنستان، عراق، فلسطین اشغالی، اردن و سوریه، ناپایدار بهشمار میروند. در حالت کلی طی سالهای مورد ارزیابی برخورداری کشورها از لحاظ شاخص های مورد سنجش محسوس بوده و تغییر خاصی در آن ها از سال 1385 تا 1391صورت نگرفته است و بیانگر ناپداری نسبتا بالای کشورها از بعد شاخص پایداری میباشد.
خلاصه ماشینی:
در این تحقیق ، جایگاه و رتبۀ کشورهای آسیایی، از لحاظ شاخص های مورد مطالعه طی سال های ١٣٨٥، ١٣٨٧، ١٣٨٩ و ١٣٩١ و با استفاده از تکنیک تاپسیس بررسی می شود و درنهایت ، کشورها براساس امتیازهای به دست آمده ، در چهار سطح توسعه یافته ، درحال توسعه ، محروم (نسبتا نامتعادل ) و بسیار محروم (ناپایدار) رتبه بندی می شوند.
با وجود این ، میتوان دریافت که شاخص های پایداری، ابزاری قدرتمند برای سیاست گذاری و ارتباطات عمومی در فراهم آوردن اطلاعات در کشورها و سازمان های اجرایی در زمینه هایی از قبیل بهبود شرایط محیطی، اقتصادی، اجتماعی و تکنولوژیکی به شمار میروند (مختاری ملکیآبادی و دیگران ، ١٣٩٣: ٩٨) و انتخاب و تعیین دقیق آن ها در امر توسعه و محرومیت و اینکه آیا وضعیت توسعه یافتگی، پایدار یا ناپایدار را است ، یکی از مراحل اساسی محسوب میشود؛ بنابراین ، این چارچوب ها را میتوان از جهات مختلف مفید تلقی کرد و زمینه را برای توسعۀ شاخص ها و پیشبرد اهداف در راستای ارزیابی پایداری بیشتر فراهم آورد.
از سوی دیگر، کشورهایی مانند اردن ، عراق و ترکمنستان ، به عنوان محروم ترین کشورها شناخته شده اند؛ بنابراین و با توجه به ارزیابی ها می توان دریافت که ١٧ درصد از کشورهای مورد مطالعه در سال ١٣٨٧ در وضعیت ناپایدار قرار دارند و وضعیت ٣٨ درصد آن ها (١٦ کشور) نسبتا پایدار است .