چکیده:
یکی از ارکان توسعه، جامعیت و یکپارچه بودن آن در رفع عدم تعادلهای اقتصادی و اجتماعی مناطق است. وجود نابرابری و ابعاد مختلف آن از نشانههای مهم توسعهنیافتگی است که رفع چنین کمبودهایی مستلزم نگرش و توجه جدی به نحوه پراکندگی شاخصهای توسعه در سطوح مختلف است. بر این اساس هدف پژوهش حاضر، سنجش توسعه یافتگی دهستانهای استان آذربایجانغربی از لحاظ برخورداری در زمینههای مختلف توسعه است. جامعه آماری مورد مطالعه، 113 دهستان (با 3266 آبادی) استان آذربایجان غربی با توجه به تقسیمات سیاسی ـ اداری سال 1390 است. نوع تحقیق کاربردی بوده و روش بررسی آن توصیفی ـ تحلیلی است. بدین منظور 36 شاخص نرمسازی شده با به کارگیری تکنیک تحلیل عاملی به 5 عامل معنیدار تقلیل یافته، که در این میان عامل اول با 3/17 درصد از واریانس بیشترین تاثیر را داشته است. نتایج به دست آمده نشان میدهد که از لحاظ سطح توسعهیافتگی بین دهستانهای استان تفاوت و نابرابری وجود دارد به طوری که سطحبندی صورت گرفته با استفاده از تکنیک تاپسیس نشان میدهد که 5/3 درصد (4 دهستان) دهستانهای استان درسطح توسعه بسیار برخوردار، 3/5 درصد (6 دهستان) در سطح برخوردار و 6/18 درصد (21 دهستان) در سطح نیمه برخوردار قرار گرفتهاند این در حالی است که بیش از 70 درصد (82 دهستان) از دهستانهای استان از لحاظ توسعهیافتگی در سطح توسعه محروم و بسیار محروم قرار گرفتهاند. بنابراین این تفاوتها لزوم تهیه و اجرای برنامهها و طرحهای هدفمند را برای توسعه یکپارچه و متوازن استان آذربایجانغربی ایجاب میکند.
خلاصه ماشینی:
از این رو، هدف کلی پژوهش حاضر سنجش سطح نسبی توسعه یافتگی دهستان های استان آذرباجان غربی و نیز رتبه بندی آنها از نظر میزان برخورداری یا محرومیت از امکانات و تسهیلات مختلف است تا جهت رسیدن به توسعه ی متعادل ناحیه ای، موقعیت و چگونگی توزیع امکانات توسعه در شاخص های انتخابی توسعه بین روستاها مشخص گردد.
٣) روش تحقیق بر اساس دیدگاه های فوق الذکر، نوع تحقیق کاربردی و رویکرد حاکم بر فضای تحقیق توصیفی ـ تحلیلی است ؛ و برای گردآوری اطلاعات و داده ها از روش کتابخانه ای استفاده شده است ، جامعه آماری مورد مطالعه ، ١١٣ دهستان (با ٣٢٦٦ آبادی) استان آذربایجان غربی با توجه به تقسیمات سیاسی ـ اداری سال ١٣٩٠ است ، به منظور تعیین سطوح برخورداری نواحی روستایی با توجه به اهمیت شاخص ها و مسئله امکان دسترسی به داده های لازم ، ٣٦ شاخص شامل شاخص های زیربنایی (١٢ متغیر)، آموزشی و فرهنگی (٨ متغیر)، اداری، خدماتی و جمعیتی (١١ متغیر )، بهداشتی و درمانی (٧ متغیر) از نتایج سرشماری نفوس و مسکن استخراج شده است ( جدول شماره ٢).
جدول شماره (٢): عوامل نهایی استخراج شده و شاخص های بارگذاری شده در عوامل دوران یافته و مقادیر آن در مدل تحلیل عاملی )به تصویر صفحه مراجعه شود) به منظور دستیابی و شناخت بهتر (میزان برخورداری از شاخص های مورد مطالعه ) و تعیین اولویت - های برنامه ریزی و توسعه و عمران با بهره گیری از تاپسیس به عنوان روش کاربردی و استفاده از روش وزن دهی آنتروپی، به رتبه بندی دهستان ها استان آذربایجان غربی براساس ٣٦ شاخص مورد مطالعه پرداخته شد.