چکیده:
انسان در زندگی امروزی با رشد روز افزون صنعت و توسعه همه جانبه جوامع ، به عنوان مرکز و محور دارای حقوقی است که باید محترم شمرده شود. جوامع زمانی به پیشرفت همه جانبه دست مییابند که حقوق همه افراد آن رعایت گردد؛ اما هرگاه حقوق انسان هایی نادیده گرفته شود و به تبع آن ظلم و بیعدالتی رواج یابد، مطمئنا ثبات و امنیّت از بین خواهدرفت و کشت و- کشتار و جنگ و درگیری جایگزین آن میگردد به گونه ای که امروزه بیشتر جنگ ها و خون ریزیها به خاطر عدم احقاق حقوق انسان هاست . ادبیّات همیشه به عنوان زبان حقوق بشر وظیفه مهمّی در آموزش ، گسترش مفاهیم آن و حتّی احقاق آن حقوق بر عهده دارد و معمولا این ادبیّات است که بیشتر کسانی که حقوق انسان را زیر پا میگذارند به چالش میکشاند. ادبیّات معاصر ما نیز همراه با تحوّلات داخلی و جهانی این وظیفه مهم را به عهده میکشد و شاعران و نویسندگان مختلفی در آثار خود به گونه های مختلف به حقوق انسانی میپرداختند و میپردازند. از جمله آن ها فروغ فرخزاد یکی از مشهورترین شاعران معاصر است که با این حال که عمر کوتاهی داشت ، اما با این حال بسیاری از موارد حقوق انسانی به خصوص حقوق فردی و خانوادگی را در شعر خود بیان نموده است .
خلاصه ماشینی:
"(همان : ١٧) هر چند تغییر حکومت در عصر مشروطه ، متأثر از نحوة حکومت در مغرب زمین بود که بنای آن حقوق انسانی، آزادی، برابری و برادری بود، اما ارادة مردم ایران هم بدان تعلق گرفته بود و تازه با عنایت به رنگ عقیدتی که بر اصول مشروطیت سایه افکنده - بود و آن را باید یک شکل حکومتی بومیشده دانست ، نه یکسره تقلید از غرب ؛ به هر حال تحول در ساختار حکومت ، دیگر زیرساخت های جامعه را هم متحول ساخت و از جمله بر شعر که یک پدیدة اجتماعی است ، تأثیر گذاشت .
فروغ فرخزاد در مجموعه های آغازین خود، «اسیر»، «دیوار» و «عصیان »، بیشتر به بیان موارد حقوق بشر در زیرمجموعۀ آزادیها و حقوق فردی هم چون : حق حیات و آزادی و امنیت شخصی، بیان رفتارهای ظالمانه ضد انسانی و یا تحقیرآمیز، بردگی و بندگی، حقوق مربوط به زنان و مادران ، حق بهره مندی از حمایت جامعه و قانون و دولت و در برخی موارد حقوق مربوط به آزادی مدنی و سیاسی و معنوی چون آزادی اندیشه و بیان و عقیده پرداخته است ."