چکیده:
ﺑﺎرزﺗﺮﯾﻦ و ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ ﻣﻌﯿﺎر ﺑﺮای ﺷﻨﺎﺧﺖ ﯾﮏ ﻣﻠﺖ ، ﻓﺮﻫﻨﮓ و ﻫﻮﯾﺖ آن ﻣﻠﺖ اﺳﺖ ؛ ﻓﺮﻫﻨﮓ و ﻫﻮﯾـﺖ دو ﺷـﺎﺧﻪ ﻻ ﯾﻨﻔـﮏ ﺑـﺮای ﺷـﻨﺎﺧﺖ ﻣﻌﺮﻓﯽ ﯾﮏ ﻣﻠﺖ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ. زﺑﺎن و ادﺑﯿﺎت ﮔﺴﺘﺮده ﺗﺮﯾﻦ اﻓﻖ ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ ﺑﺮای ﺷﻨﺎﺧﺖ و ﻣﻌﺮﻓﯽ ﻫﻮﯾﺖ ﯾﮏ ﻣﻠﺖ ﺑﺤﺴﺎب ﻣﯽ آﯾﻨﺪ. ادﺑﺎء، ﺷﻌﺮاء ﯾﺴﻨﺪﮔﺎن ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﭘﺮﭼﻤﺪاران ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ ﯾﮏ ﻣﻠﺖ ﻫﻤﻮاره ﻧﻘﺶ ﺑﯽ ﺑﺪﯾﻠﯽ در اﺷﺎﻋﻪ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﯾﮏ ﻣﻠﺖ داﺷﺘﻪ و در واﻗﻊ آﯾﻨﻪ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﯾﮏ قوم و ملت محسوب می شوند. سعدی به عنوان یکی از تاثیرگذار ترین شعرای ایران اسلامی با آگاهی کامل از فرهنگ ایرانی- اسلامی، آن را بخوبی در آثار خویش نمایان کرده و به اشاعه و احیای این فرهنگ پرداخته است. این پژوهش به بررسی جلوه ها و نشانه های ﻓﺮﻫﻨﮓ اﯾﺮاﻧﯽ ـ اﺳﻼﻣﯽ در آﺛﺎر ﺳﻌﺪی ﭘﺮداﺧﺘﻪ اﺳﺖ و ﺑﺎ ﺗﺤﻠﯿﻞ و ﺑﺮرﺳﯽ اﯾﻦ ﺟﻠﻮه ﻫﺎ و ﻧﺸﺎﻧﻪ ﻫـﺎ ﺑـﻪ ﺗـﺄﺛﯿﺮ ﺳـﻌﺪی در ﺗـﺮوﯾﺞ و ﺗﺤﮑـیم ﻓﺮﻫﻨﮓ و ﻫﻮﯾﺖ اﯾﺮاﻧﯽ ـ اﺳﻼﻣﯽ ﭘﺮداﺧﺘﻪ اﺳﺖ .
خلاصه ماشینی:
"به احسانی آسوده کردی دلی به از الف رکعت به هر منزلی(پیشین ،٨٤) وی در حکایتی از گلستان اعمال انسان را هر چقدر هم که زیاد باشد باز هم کم می داند و می گوید انسان باید همواره به سبب قصوری که در خدمت و شکرگزاری از پروردگار دارد،عذرخواه او باشدو می گوید:"درویشی را دیدم سر بـر آسـتان کعبـه همـی مالید و می گفت یا غفور یا رحیم تو دانی که از ظلوم جهول چه آید" عذر تقصیر خدمت آوردم که ندارم به طاعت استظهار عاصیان از گناه توبه کنند عارفان از عبادت استغفار(پیشین ،٦٧) سعدی در جای جای آثار خود از خداشناسی که به عنوان اساسی تـرین پایـه هـای اصـول اخلاقـی و نیـز از مهمتـرین عناصـر فرهنگ ایرانی ـ اسلامی محسوب می شود یاد کرده است .
زنده است نام فرخ نوشین روان بخیر گرچه بسی گذشت که نوشین روان نماند(گلستان ،٢٣،١٣٨٩) و نیز می گوید هر کسی که از خود نام نیکو بگذارد همیشه زنده است قارون هلاک شد که چهل خانه گنج نوشین روان نمرد که نام نیکو گذاشت (پیشین ،٤٧) سعدی در بوستان نیز بر نیک نامی تأکید فراوان دارد و بویزه پادشاهان را به انجام امور نیک دعوت می کند و می گوید: ازان بهره ورتر در آفاق نیست که در ملکرانی بانصاف زیست چو نوبت رسد زین جهان غربتش ترحم فرستند بر تربتش بدو نیک مردم چو می بگذرند همان به که نامت به نیکی برند(بوستان ،٤٣،١٣٨٧) نیک نامی موجب زندگی جاوید انسان می شود ،سعدی می خواهدبا تشویق مردم به انجام امـور نیـک ایـن مولفـه فرهنگـی را یادآوری کند و از طرف دیگر با تشویق افراد به انجام امور نیک این عنصر فرهنگی را برای همه درونی کند.."