چکیده:
هنرهای سنتی بخشی از تولیدات بشری است که برگرفته از ذوق وخلاقیت هنری، مهارت فنی، مواداولیه
طبیعی و بومی وبینش و باور انسآن ها و متاثراز جهان پیرامون آنهاست. هنرهای سنتی ایران در
بستری از فضاهای فرهنگی و آداب و رسوم گسترده و متنوع شکل گرفته و رشد یافته اند، به علاوه این
گنجینه های فرهنگی وهنری از دانش فنی بالایی برخوردارند،که شایسته بازشناسی در روزگار کنونی
میباشند. مصنوعات هنری چالشتر (مرکز فلزکاری و قطب تولید صنعت قفل) یکی از شهرهای استان
چهارمحال وبختیاری، نیز باتکیه بر سابقه تاریخی، ویژگیهای اقلیمی و طبیعی محیط زندگی و فرهنگ
تولیدکننده و مصرف کننده ساخته و پرداخته می شود، به همین دلیل این گونه مصنوعات را کالاهایی
فرهنگی می شناسند که علاوه بر عملکرد مادی حامل پیام فرهنگی و ویژگیهای قومی منطقه اند، علاوه
بر این کلیه ابزار فلزی مانند چاقو، قیچی، کلاه خود، انواع زوبین و دیگر ابزار مورد نیاز در بافت گلیم
و قالی و خیاطی توسط هنرمندان قفلساز تولید میشده است. ده ها استادکار و صنعتگر هنرمند در
چالشتر با دانش فنی خود مشغول به فعالیت در این حرفه بوده اندکه منجر به دریافت نشان مرغوبیت
ملی و نشان مرغوبیت یونسکو شده و این نکته اهمیت پرداختن بیشتر به این هنر صنعت را میرساند.
هدف این مقاله این است که باشناخت وبررسی رابطه جامعه شناختی و فرهنگی تولیدات قفل سازان
چالشتر با ویژگیهای بومی محل تولید، گامی باشد در راستای بازشناساندن این هنر صنعت به عنوان یکی
از فنون بومی در هنرهای سنتی ایران که امروزه تنها به صرف شناخت واحیاء این فنون می تواند در میدان
رقابت ایستادگی کند.روش تحقیق در این مقاله برمبنای هدف از نوع کاربردی، با ماهیتی توصیفی وجمع
آوری اطلاعات آن نیز به صورت ترکیبی (کتابخانه میدانی) بوده است.
خلاصه ماشینی:
"مصنوعات هنری چالشتر (مرکز فلزکاری و قطب تولید صنعت قفل) یکی از شهرهای استان چهارمحال وبختیاری، نیز باتکیه بر سابقه تاریخی، ویژگیهای اقلیمی و طبیعی محیط زندگی و فرهنگ تولیدکننده و مصرفکننده ساخته و پرداخته میشود، به همین دلیل اینگونه مصنوعات را کالاهایی فرهنگی میشناسند که علاوه بر عملکرد مادی حامل پیام فرهنگی و ویژگیهای قومی منطقهاند، علاوه بر این کلیه ابزار فلزی مانند چاقو، قیچی، کلاه خود، انواع زوبین و دیگر ابزار مورد نیاز در بافت گلیم و قالی و خیاطی توسط هنرمندان قفلساز تولید میشده است.
قفلها به دو نوع زیرهدار، و بدون زیره تقسیم میشوند، قفلهای زیرهدار بیشتر شامل قفلهای کوچک و متوسط است (بهجهت آنکه در قدیم قفلهای کوچک را به درب صنوقچه میزدند، قفلساز آنها را با زیره و بهصورت تزیینی و زیبا میساخت، و این خود دلیلی دیگر بر رابطه این هنرها با فرهنگ ومردم محل تولید است) که برای ساخت ورق آهن را شکل داده و بهصورت لوله میپیچند لیکن قفلهای بزرگ را بدون زیره ساخته و از لوله اسلحههای قدیمی جهت ساخت بدنه آنها استفاده میشود.
هرگز نمیتوان عشق به خدا، حب وطن و حفظ ارزشهای اخلاقی، کمال و وارستگی انسانی را نادیده گرفت و این مهم از بررسی شخصیت هر یک از هنرمندان و استادان اهل نظر و اهل عمل در هنرهای سنتی کاملا تفهیم میشود و ما را به این باور میرساند که چنین انسانهایی قادر هستند که کمال و معرفت را همراه با شیوه و دانش و فن تولید و مهارتهای هنری انتقال دهندو بهتر آنست که بگوییم همین ویژگیهای شخصیتی، فرهنگی بوده که موجب ماندگاری و اصالت وجود در هنرهای سنتی شده است."