چکیده:
مقاله حاضر به دنبال آن است که در مورد اقتصاد نیشابور در دوران اسلامی به بررسی نقش این منطقه جغرافیایی در چارچوب مرزهای ایران بپردازد و احتمالات مربوط به مبادلات اقتصادی آن را با مراکز تجاری و تمدنی جهان در این مقطع تاریخی مورد جستجو قرار دهد. آنچه مسلم است نیشابور در دوران ایران قبل از اسلام و نیز ایران دوره اسلامی چندین بار به عنوان پایتخت توسط دولت های مختلف مورد استفاده قرار گرفته است و از سابقه تمدنی نسبتا درخشانی برخوردار است . نکته ای که در پژوهش های انجام گرفته در زمینه منطقه نیشابور کمتر مورد توجه قرار گرفته است ؛ موضوع نقش اقتصادی این منطقه بوده است . از قرن سوم هجری نیشابور به عنوان هدفی مهم در رقابت مدعیان قدرت سیاسی مورد توجه قرار می گیرد و این جریان تا اواسط عصر قاجاریه ، یعنی به مدت بیش از ١٠٠٠ سال، ادامه دارد و از مهمترین ویژگی های این تحولات نقش و اهمیت ابعاد اقتصادی نیشابور است که توجه بسیاری را به خود جلب نموده است .
خلاصه ماشینی:
"از دلایلی که به شکوفایی همه جانبه نیشابور کمک کرد و ضامن پیشرفت پایه های اقتصادی آن در قرون ٨-٤ هجری شد، ثبات سیاسی اندکی بود که در کنار واقع شدن این شهر در مسیر ١- اصطخری، ابو اسحق ابراهیم .
نتیجه گیری موقعیت مناسب جغرافیایی نیشابور و قرار گرفتن آن در مسیر جاده ابریشم و یکی از شاهراههای اصلی اتصال شمال شرق، شرق و جنوب شرق به مناطق مرکزی و غربی ایران و نیز پیشینه ی ارزشمند تاریخی و سیاسی آن، سبب شد در دوره اسلامی این شهر مورد توجه خاص قرار گرفته و پس از یک وقفه ی کوتاه پس از سقوط ساسانیان، مجددا رشد و شکوفایی همه جانبه ی خود را آغاز کند نقش این منطقه در معادلات سیاسی عصر موسوم به ترکان، بر کسی پوشیده نیست و ظهور رجال مختلف ، گسترش مدارس دینی ، استقرار سپهسالاران نظامی و علما و در کنار آن رونق اقتصادی ، چهره ی این شهر را دگرگون ساخت .
ضرب سکه ، تولید انواع منسوجات کم نظیر، رشد سفالگری ، رونق کشاورزی در سایه ی حفر قناتها و حفظ و نگهداری از کانالهای آبیاری، نظم و انضباط در شیوه شهرسازی و وجود بازارها و کاروانسراها، وجود مدارس و تبادل اقتصادی با نقاط مختلف جهان در کنار فعالیت معادن فیروزه، این شهر را بیش از پیش مطرح و به لحاظ اهمیت همه جانبه مدنظر سیاستمداران قرار داده بود."