چکیده:
دولت جمهوری اسلامی ایران در مورد فعالیتهای هستهای خود با چالشهای فراوانی با برخی از قدرتهای بزرگ جهان، آژانس بینالمللی انرژی اتمی و شورای امنیت سازمان ملل متحد روبرو بوده است. این امر موجب شد تا طی سالیان متمادی ایران به نوعی در مقابل آژانس، اتحادیه اروپا و کشورهای عضو آن، ایالات متحده آمریکا و مخصوصاً سازمان ملل متحد قرار گیرد و شورای امنیت سازمان ملل هفت قطعنامه علیه برنامه هستهای ایران صادر کرد و تحریمهای گسترده و همه جانبهای علیه ایران برقرار گردید. جمهوری اسلامی ایران و کشورهای 1+5 پس از چند سال مذاکره جهت حل و فصل موضوعات مربوط به مسئله هستهای ایران و رفع تحریمهای ظالمانه علیه کشورمان در تیر ماه 1394 به متن جمعبندی برنامه جامع اقدام مشترک دست یافتند و پس از آن در فاصله کوتاهی بنا بر توافق صورت گرفته میان طرفهای مذاکره کننده، قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل متحد در این خصوص تصویب گردید. در این راستا تحلیل و بررسی متن نهایی برجام در ابعاد گوناگون اقتصادی، سیاسی، امنیتی و بینالمللی، از اهمیت و ضرورت اساسی برخوردار است. در این مقاله به بررسی جایگاه برجام در نظامهای حقوقی ایران و آمریکا میپردازیم تا نشان دهیم این سند بینالمللی در این دو کشور از چه جایگاهی برخوردار است.
خلاصه ماشینی:
» ٣- نظریه تفسیری شماره ٢٠٠٩ مورخ ١٣٦٣/٠٨/١٦ :« اصل ٧٧ قانون اساسی با توجه به اصل ١٢٥ از قراردادهایی کـه برای انجام معامله بین وزارتخانه ها و سایر سازمان های دولتی ایران و شرکت هـای خـارجی دولتـی کـه دارای شخصـیت حقوقی باشند منعقد میگردد منصرف است و موارد خاص این گونه قراردادها در صورتی که ضوابط کلی آن بـه موجـب قانون عادی تعیین شده باشد نیاز به تصویب مجلس شورای اسلامی ندارد.
٢ بر این اساس ، از آنجا که مطابق بـا فرض پذیرفته شده در خصوص ماهیت برجام ، برنامـه اقـدام مشـترک موافقـت نامـه بـین المللـی میباشد باید به دنبال پاسخگویی به این سؤال بود که آیـا تصـویب برجـام در صـلاحیت مجلـس شورای اسلامی قرار دارد یا خیر؟ به عبارت دقیق تر مطابق مطالب پـیش گفتـه بـر اسـاس نظـام ١- آیین نامه چگونگی تنظیم و انعقاد توافق های بین المللی مصوب ١٣٧١/٢/١٣ هیات وزیران .
حقوقی ایران ، آن دسته از موافقت های بین المللی در صـلاحیت مجلـس قـرار دارد کـه اولا دارای وصف بین المللی باشد و ثانیا موجب تعهدی برای دولت ایران گـردد؛ در نتیجـه بایـد در بررسـی متن برجام به دنبال آن بود که آیا برنامه جامع اقدام مشترک دارای وصف بین المللی مـیباشـد و موجب تعهد دولت ایران میگردد یا خیر؟ در صورتی که پاسخ به این سؤال مثبت باشـد، بررسـی و تصویب برجام در صلاحیت مجلس شورای اسلامی قرار دارد و در غیر این صـورت ، مجلـس بـر مبنای قانون اساسی صلاحیت رسیدگی به برجام را نخواهد داشت .