چکیده:
وزرات در کنار حکومت عمری دراز دارد و وزرا همواره از عناصر تاثیر گذار یک حکومت بوده اند. به گونه ای که از مهم ترین عوامل فراز یا نشیب یک حکومت به شمار رفته اند. دوره ایلخانان دوره حساسی برای وزرای ایرانی بود. زیرا با دست خالی وارد حکومتی شدند که از نظر دین و فرهنگ تفاوت عمده ای با مردم ایران داشتند و وزرار می بایست دین وفرهنگ مردم ایران را در این اوضاع بحرانی حفظ می کردند. سادات نیز به تدریج به عضو جدایی ناپذیر جامعه ایران تبدیل شده بودند که موقعیت و اعتبارشان مورد تهدید شرایط جدید قرار گرفته بود.
در این پژوهش با تکیه بر روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از منابع دست اول و پژوهش های جدید می کوشد تا تلاش وزرای مسلمان در حفظ موقعیت سادات را نشان داده و تاثیر آن ها بر وضعیت ایران در دوره های بعد را بیان کند.
وزرای مسلمان در این دوره با استفاده از تسامح مذهبی باعث حفظ و ارتقای جایگاه سادات شدند و با این کار زمینه برای گرایش تعداد بیشتر مردم ایران به تشیع در دوره های بعد را نیز فراهم کردند.
خلاصه ماشینی:
وزرایمسلمان دراین دوره بااستفاده ازتسامح مذهبیباعث حفظ وارتقایجایگاه سادات شدندوبااین کار زمینه برایگرایش تعدادبیشترمردم ایران به تشیع دردوره هایبعدرانیزفراهم کردند.
هجوم گستردٔه مغولان به ایران ،عرصه راچنان برمردم این سرزمین تنگ کردکه تنهاحضوریک وزیرایرانیمیتوانست اندکیازحقوق ضایع شدٔه گروه های مختلف مردم ایران رابه آن هابازگرداند.
از جمله ٔاین گروه هاسادات بودندکه ازمدت هاپیش به ایران مهاجرت کرده وبه واسطه ٔوابستیبه خاندان پیامبر(ص )مورداحترام مردم ایران قرارگرفته بودند.
اماوزرایمسلمان که به تدریج وارددربارمغولان شده بودندبه تدریج توانستندبر ارتباط میان ایلخانان وسادات تأثیرگذاشته وجایگاه این گروه مورداحترام درمیان مردم راحفظ کرده و حتیارتقادهند.
وزرایمسلمان دردورٔه ایلخانان درکتب ومقالات مختلف موردپژوهش قرارگرفته اندامانقش آنان در ارتباط باسادات به صورت مستقل بررسینشده است زیرااین گروه سادات درپژوهش هابه عمدتابه صورت بخشیازشیعیان بررسیشده اند.
علاوه برسه منطقه ٔیادشده ،مازندران نیزسادات نشین بودزیراتشیع ازقدیم الأیام درمازندران جایگاهی ویژه داشت وشیعیان زیدیدرقرن دوم هجریموفق به تشکیل حکومت علویان طبرستان درآن منطقه شده بودند.
٢درآستانه ٔحمله ٔ مغولان به ایران ،سادات به عنوان فرزندان پیامبراسلام (ص )مورداحترام مردم مسلمان قرارداشتندوجزو گروه های معتمدوتأثیرگذاردرجامعه ٔایران بودند.
سیرفعالیت وزرایمسلمان دردوره مغول ادامه داشت که دراین میان خاندان جوینی،خواجه نصیرالدین توسیوخواجه رشیدالدین فضل الله نقش بیشتریداشتند.
دراین خاندان به صورت موروثیدرآمده بود.
ق ازطرف اوکتایقاآن به صاحب دیوانیبخش هاییازایران انتخاب شد وبارهانیزبه وکالت ازمغولان حکومت کل ایران رابرعهده گرفت .
سادات که ازگروه های مورداحترام مردم ایران بودندنیزازاین تلاش بینصیب نماندندوتوانستندموقعیت خودراحفظ کرده وارتقاءبخشند.