چکیده:
دریاچه ارومیه، بزرگترین سطح آبی کشور، بین دو استان آذربایجان غربی و شرقی قرار دارد. این دریاچه در خطر خشک شدن کامل قرار داشته و طی 13 سال گذشته تحولات بسیاری را پشت سر گذاشته است. اختصاص 90 درصد منابع آبی منطقه به بخش کشاورزی، تبخیر زیاد در پی گرم شدن هوا، احداث سدهای متعدد و برداشت غیرمجاز از آبهای زیرزمینی در پی حفر چاه، از دلایل خشک شدن این دریاچه است و شهرها و روستاهای پیرامون خود را بهشدت تحت تاثیر قرار داده است. هدف این پژوهش، بررسی تغییرات و تهدیدهای ناشی از خشک شدن دریاچه ارومیه با استفاده از تصاویر سنجش از دور است. نتایج این تحقیق نشان میدهد که مساحت آبی دریاچه ارومیه از 6/ 3120 کیلومتر مربع در سال 2010 به کمترین حد خود, یعنی 46/ 887 کیلومتر مربع در سال 2014 کاهش یافت و بعد از آن با روند افزایشی چشمگیر، به 8/ 2475 کیلومتر مربع رسید که یکی از دلایل این افزایش، بارش باران در اواخر زمستان 1394 و بهار 1395 بود. در طی این دوره هفتساله همزمان با کاهش مساحت آب دریاچه، مساحت سایر پهنه نیز دچار افزایش شد که در این میان پهنههای کمخطر (19/ 1312 کیلومتر مربع) سال 2015، خطرناک (24/856 کیلومتر مربع) سال 2014، پرخطر (98/ 1148 کیلومتر مربع) سال 2014 و بالقوه (85/ 445 کیلومتر مربع) در سال 2015 دارای بیشترین مقدار خود در دوره زمانی هفتساله بوده است. با توجه به نتایج حاصل از طبقهبندی، با کاهش آب دریاچه بهخصوص در سالهای 2014 و 2015، پهنههای نمکی پرخطر مساحت زیادی از نیمه جنوبی دریاچه را به خود اختصاص دادهاند که با توجه به جهت غالب بادهای منطقه که غربی- شرقی است، خطر بزرگی از نظر زیستمحیطی برای ساکنان و اکوسیستم شرق حوضه آبریز دریاچه محسوب میشود. در تحقیق حاضر، طبقهبندی شیءگرا بهخوبی توانسته بر مشکلات در روش پیکسلپایه فائق آید و نتایج بهمراتب بهتری ارائه دهد. دقت نهایی نقشه طبقهبندی را میتوان با انتخاب معیارهای دقیق سگمنتسازی، الگوریتمهای مناسب کلاسبندی و تصاویر با قدرت تفکیک مکانی زیاد بهبود بخشید و ابهامات نقشه را رفع کرد.
خلاصه ماشینی:
با توجه به نتایج حاصل از طبقه بندی، با کاهش آب دریاچه به خصوص در سال های ٢٠١٤ و ٢٠١٥، پهنـه هـای نمکـی پرخطـر مساحت زیادی از نیمۀ جنوبی دریاچه را به خود اختصاص داده اند که با توجه به جهت غالب بادهای منطقـه کـه غربـی- شـرقی است ، خطر بزرگی از نظر زیست محیطی برای ساکنان و اکوسیستم شرق حوضۀ آبریز دریاچـه محسـوب مـیشـود.
در این زمینه تحقیقات متعددی انجـام گرفتـه کـه چنـد نمونه از مهم ترین آنها بیان میشود: رسولی و همکاران [٢] طی تحقیقی به پایش نوسانات سطح آب دریاچۀ ارومیه بـا پـردازش تصاویر ماهواره ای چندزمانه و چندسنجنده ای بین سال های ١٩٧٦ تـا ٢٠٠٥ پرداختنـد.
بـر ایـن اساس در این مرحله اقدام به تصحیحات اتمسفری بر روی تصـاویر شـده و بـا توجـه بـه اینکـه تصحیحات اتمسفری متناسب با زمان و موقعیت جغرافیایی اعمال میشود، تکنیک استفاده شده برای تصحیح اتمسفری روش کاهش عددی ارزش پیکسل های تیره (روش چاوز) اسـت .
"Multiresolution, object-oriented fuzzy analysis of remote sensing data for GIS- ready information".
"Object based image analysis for remote sensing".
"Object-oriented image processing in an integrated GIS/remote sensing environment and perspectives for environmental applications".
"The improvement of an object- oriented classification using multi-temporal MODIS EVI satellite data", International Journal of Digital Earth, Volume 2, Issue 3 September 2009 : 219 - 236.