چکیده:
زمینه و هدف: برای تحقق مسئولیت مدنی، همواره مداخله مادی شخص در حادثه زیان بار لازم است. مداخله مادی یعنی ارتباط مادی شخص با حادثه، که این ارتباط ممکن است از طریق فعل شخصی، فعل اشیاء و فعل غیر برقرار شود. بنابراین فعل شخصی یکی از موارد مداخله مادی شخص در حادثه زیان بار است. مقصود از رفتار شخصی، ارتکاب فعل یا ترک فعل عمدی یا غیرعمدی است که از سوی شخص منجر به حادثه زیان بار می شود. هدف این مقاله تبیین مسئولیت مدنی کارکنان پلیس راهور در فعل یا ترک فعل زیان بار است. این مقاله در دو بخش تنظیم شده است، بخش اول به بررسی مسئولیت مدنی درخصوص فعل زیان بار می پردازد و بخش دوم، مسئولیت مدنی پلیس راهور را درباره ترک فعل تحلیل می کند.
روش: مقاله حاضر از نظر روش، توصیفی تحلیلی است و یافته های آن با استفاده از منابع کتابخانه ای و پرونده های جاری در قوه قضائیه تحلیل شده اند.
یافته ها و نتایج: بیتوجهی و قصور اشخاص و سازمانها (مانند شهرداریها، ادارات راهوترابری، برق و...) منجر به وقوع تصادفات مرگباری میشود و صدمات جبرانناپذیری بر مردم و دولت تحمیل میکند. سازمانهای یادشده باید قبل از هرگونه عملیات، هماهنگی لازم را با پلیس راهور انجام دهند و محدوده کارگاهی عملیات را با نصب علایم استاندارد، ایمنسازی کنند و برابر مواد 211 و 212 آییننامه راهنمایی و رانندگی، که از مصادیق ترک فعل برای راهور نیز محسوب می شود، پلیس هم موظف شده تا از ادامه کار اشخاص و سازمانهایی که بدون رعایت ضوابط ایمنی در راهها، عملیات اجرایی میکنند، جلوگیری کند. بدیهی است در غیر این صورت، پلیس نیز درکنار آن سازمان ها مسئولیت خواهد داشت. کارشناسان تصادفات باید قصور ناشی از انجام فعل یا ترک فعل پلیس یا مامور پلیس را در بروز تصادفات، مشخص کنند و موظف اند در علت نامه تصادف، میزان مسئولیت آنها را تعیین و به مراجع قضایی منعکس کنند.
خلاصه ماشینی:
"درخصوص وظیفه قـانونی و مسـئولیت پلـیس در این زمینه باید گفت اگرچه رعایت نکردن ضوابط و مقررات ایمنی و نیز برطرف نکـردن نقص راه ١، به موجب آیین نامه راهنمایی و رانندگی مصوب ١٣٨٤ و تبصـره واحـد مـاده ١٩ قانون اصلاح قانون ایمنی راه ها و راه آهن مصوب ١٣٧٩، مسـئولیت را متوجـه وزارت راه و برحسب مورد پیمانکاران میداند، اما با توجه به : ١- بند «١٢» ماده ١٢ آیین نامه مـدیریت ایمنـی حمـل و نقـل و سـوانح راننـدگی مصـوب ١٣٨٧/٧/٣٠ که بیان میدارد پلیس راهـور موظـف اسـت معایـب و نـواقص تابلوهـا و علائم جاده ای را به وزارت راه اعلام کند؛ ٢- به موجب بند «١» ماده ٦ قانون ایمنی راه ها و راه آهن ، که اقدام به هرگونه عملیاتی کـه موجب خرابی جاده شود از موارد تجاوز به حریم راه دانسته است ؛ و نظـر بـه ایـن کـه وظیفه حفظ حریم راه برابر بند «١٢» ماده ٤ قانون نیـروی انتظـامی، بـه عنـوان یکـی از وظایف ناجا، به عهده راهنمایی و رانندگی است ؛ ٣- ماده ٢١٢ آیین نامه راهنمایی و رانندگی، که پلیس راهور را مکلف کـرده اسـت تـا از ادامه کار اشخاص و سازمان هایی که بدون رعایت ضوابط ایمنـی در راه هـا، عملیـات اجرایی میکنند، جلوگیری به عمل آورده و وظیفه سازمانی دارد که به هنگام عملیات اجرایی سازمان ها، برخی از اقدامات را انجام دهد؛ درمییابیم که چنانچه پلیس راهور در انجام این وظایف مرتکب قصور شود، به سبب ترک وظیفه قانونی مسئولیت نیز متوجه (مأمور یا سازمان ) پلیس خواهد بـود و کوتـاهی در انجـام تکالیف یادشده (ترک وظیفه )چنانچه باعث حادثه رانندگی شود، به موجب قاعـده تسـبیب ، ضامن جبران خسارت وارده خواهد بود."