چکیده:
ﻃﺒﻖ ﻗﻮاﻧﯿﻦ ﻣﻮﺿﻮﻋﻪ و ﻣﻌﻤﻮل ﻓﻌﻠﯽ ﻋﻠﯽ اﻻﺻﻮل اﺧﺘﯿﺎر ﻃﻼق در دﺳﺖ ﻣﺮد اﺳﺖ، ﯾﻌﻨﯽ ﻣﺮد ﻫﺮ وﻗﺖ ﺑﺨﻮاﻫﺪ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ اﻗﺪام ﺑ ﻃﻼق دادن زن ﺧﻮد ﺑﻨﻤﺎﯾﺪ و ﻣﻠﺰم ﻧﯿﺴﺖ ﺟﻬﺖ ﺧﺎﺻﯽ را ﺑﺮای ﺗﺼﻤﯿﻢ ﺧﻮد ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻃﻼق دادن ذﮐﺮ ﮐﻨﺪ؛ اﻣﺎ آﻧﭽﻪ در ﻣﻘﺎم ﺗﻌﺪﯾﻞ ﺑﺮ ﺣﻖ ﻃﻼق ﻣﺮد ﺗﻘﯿﯿﺪ وارد ﻧﻤﻮده و داﻣﻨﻪ ﺗﻮﺳﯿﻊ آن را ﻣﻀﯿﻖ ﮐﺮده اﺳﺖ؛ ﻣﺼﺎدﯾﻘﯽ از ﺟﻤﻠﻪ ﻗﺎﻋﺪه ﻋﺴﺮ و ﺣﺮج، ﻃﻼق ﺧﻠﻊ و ﻣﺒﺎرات، وﮐﺎﻟﺖ ﺑﻼﻋﺰل و ﻣﻮاردی ازﺟﻤﻠﻪ ﺷﺮوط ﺿﻤﻦ ﻋﻘﺪ را ﻣﯽ ﺗﻮان ﺑﺮ ﺷﻤﺮد. ﺗﺒﯿﯿﻦ ﻣﻮﺟﺒﺎت ﻃﻼق زوﺟﻪ ﻧﺎﺷﯽ از ﻋﺴﺮ ﺣﺮج و ﺷﺮاﯾﻂ ﺗﺤﻘﻖ آن ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ ﻫﺪف ﻣﻘﺎﻟﻪ ﭘﯿﺶ رو ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ. در ﺑﺎب ﺿﺮورت و اﻫﻤﯿﺖ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﻣﻄﺮح ﺷﺪه ﻧﯿﺰ ﻧﮕﺎرﻧﺪ ﻣﻌﺘﻘﺪ اﺳﺖ: ﻗﺎﻋﺪه ﻋﺴﺮ و ﺣﺮج از ﺟﻤﻠﻪ ﻗﻮاﻋﺪی اﺳﺖ ﮐﻪ در ﺻﺪر اﺳﻼم ﺑﻪ وﺳﻌﺖ اﻣﺮوزی وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﺳﺖ. اﯾﻦ ﻗﺎﻋﺪه ﺑﺎ اﯾﻦ وسعت در کتب فقهی متاخرین قرار داده شده است.لذا بررسی ماهیت حقوقی و تاثیرات مثبت حقوقی آن در فرایند تکوین مقررات حقوقی از جمله ضروریات خاص این تحقیق می باشد که مورد استفاده آن در ماده 1133 نمود یافته و در اینجا به عنوان ﯾﮏ ﺿﺮورت ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﯿﺮد.
According to current written laws about right to divorce for man, man can divorce his wife whenever he wishes
to do so without explaining the reason for such decision. However, there are some conditions in which, such
right has been adjusted for man; these conditions consists of hardship rule, Khula and Mubarat Divorce,
irrevocable attorney-ship, and some provisos. This study was conducted to determine causes for wife’s divorce
due to hardship and its realization conditions. This is necessary to address such matter in opinion of the author of
this study since hardship rule is a rule that has changed from the begriming of Islam. This rule has been widely
addressed in current jurisprudential books. Hence, it is required to examine legal nature and positive effects of
the mentioned rule within legal regulations such as Article 1133 of Civil Code.
خلاصه ماشینی:
» و در ادامه مصادیق آن را ذکر میکند؛ اما این با آنکه راهنمایی برای قضات است تا حدودی میتواند از پراکندگی های آزاد تضییع حقوق زن جلوگیری کند، قابل ایراد به نظر میرسد؛ زیرا همانطوری که بیان شد فقهای بزرگ امامیه هر مشقتی را عسر و حرج محسوب نمیکنند، زیرا مطلق مشقت در بسیاری از تکالیف وجود دارد و در زندگی خانوادگی هم چه بسا نوعی مشقت برای زن دیده میشود که نمیتوان آن را از موجبات طلاق دانست در پایان میتوان چنین نتیجه گرفت که : «عسر وحرج عبارت است از مشقت شدید یا فاحش که عادتا قابل تحمل نباشد».
(بندهای ٢ و ٤ و ٥ تبصره ی الحاقی ماده ١١٣٠ قانون مدنی) ٣- منابع قاعده نفی عسر و حرج محققان و صاحب نظران برای اثبات قاعده نفی عسر و حرج به کتاب ، سنت ، عقل و اجماع استناد کرده اند که هر یک را اجمالا از نظر میگذرانیم ٣-١- قرآن در قرآن کریم آیات متعددی به عنوان دلیل قاعدة عسر و حرج مورد استناد قرار گرفته که به برخی از آنها اشاره میشود: «وجاهدوا فی الله حق جهاده هو اجتباکم و ما جعل علیکم فی الدین من حرج » (حج ، آیۀ ٧٨): و در راه خدا چنان که حق جهاد (در راه ) اوست جهاد کنید، اوست که شما را (برای خود) برگزیده و در دین بر شما سختی قرار نداده است .