چکیده:
هدف این پژوهش، بررسی نقش تفکر انتقادی در تعلیم و تربیت اسلامی با توجه به سند برنامه درسی ملی (به عنوان یکی از زیر نظامهای سند تحول بنیادین آموزش و پرورش)، و روش آن، توصیفی از نوع تحلیل اسنادی است. ابزار جمعآوری اطلاعات، فیشبرداری از منابع و اسناد مکتوب در تعلیم و تربیت ایران و اسلام در زمینه تفکر انتقادی است. یافتههای پژوهش نشان داد: 1 ـ مهارتهای تفکر انتقادی، تحلیل، تفسیر، ارزشیابی، استنباط و توضیح مورد توجه و تاکید در سند برنامه درسی ملی است. 2 ـ هدف تربیت در نظام آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ایران قرب الیالله است که تفکر انتقادی یکی از راههای دستیابی به آن است. 3 ـ در قرآن کریم توجه به تفکر انتقادی مورد تاکید قرار گرفته است «فبشرعباد الذین یستمعون القول فیتبعون احسنه اولئک الذین هدئهم الله و اولئک هم اولواالالباب» (زمر/17): بندگانم را بشارت ده. آنان که چون سخنی بشنوند به نیکوترین وجه عملکنند. آنان هستند که خداوند به لطف خاص خود هدایتشان فرموده است و هم آنان به حقیقت، خردمندان عالمانند. بنابراین در فلسفه تعلیم و تربیت کشور توجه به آن ضروری است. 4 ـ با عنایت به تاکید سند برنامه درسی ملی، تفکر انتقادی یکی از مبانی رشد اجتماعی و عقلانی در تربیت است.
خلاصه ماشینی:
"دانش آموزان باید به مهارتهای پژوهش و حل مسئله مجهز شوند و روحیه جستجوگری را در خود تقویت کنند؛ اما به رغم این توجهات به نظر میرسد در محتوای کتابهای درسی خیلی با جدیت بدان پرداخته نشده است و به همین دلیل پژوهشگران در این تحقیق تلاش میکنند میزان توجه به تفکر انتقادی را در تعلیم و تربیت اسلامی و ارزشی در قالب سند برنامه درسی ملی ارزیابی کنند و از این طریق زمینه ارتقای تفکر انتقادی را در تعلیم و تربیت دینی فراهم سازند.
(119 :1382 ایجاد تفکر انتقادی در دانش آموزان را میتوان یکی از اهداف اساسی نظام تعلیم و تربیت در 1 - Bir 2 - Lumsdanie 3 - Paynar سطح جهانی انگاشت که جزء جداییناپذیر هر نظام آموزشی است ؛ زیرا در فرایند آموزش باید ضمن تقویت روحیۀ انتقادپذیری در معلمان ، روحیۀ انتقادکردن و زمینۀ بررسی و تحقیق را در شاگردان به وجود آورد؛ اما متأسفانه مدرسه های امروز عمدتا به دلیل پیشرفتهای علوم و فنون و با توجه به بعضی از رویکردهای روانشناختی، توجه خود را بیشتر به انتقال اطلاعات و واقعیت ها معطوف کرده اند و از تربیت انسانهای متفکر و خلاق فاصله گرفته اند در حالیکه هر نظام آموزشی برای موفق شدن به توانایی افراد خود در تحصیل و تصمیم گیری متفکرانه نیازمند است (شعبانی، ."