چکیده:
گونه شناسی ناحیه ای و معماری کبوترخان در فرانسه
لوتولیه دومینیک*
نوشته ای را که پیش روی دارید خلاصه شده بخش دوم از کتاب کبوتر خانهای فرانسه است. این کتاب حاصل مطالعات میدانی پژوهشگری است که با مشاهده مشارکتی جنبه های مختلف موضوع را مورد بررسی قرار داده است و با ذکر نمونه هایی از مشابهت ها و تفاوتها در مناطق مختلف فرانسه بر غنای اثر افزوده است.
کبوترخانهای فرانسه از نظر اندازه و گنجایش دارای اشکال گوناگونی هستند که هنوز در مناطق مختلف فرانسه یافت می شوند. بزرگی و کوچکی و همچنین مصالح به کار رفته در این بناها بستگی به شرایط اجتماعی استفاده کنندگان آن داشته است؛ امری که هویت اقتصادی و فرهنگی افراد را در سطح محلی به نمایش می گذارد.
افزون بر این، کبوترخانها نقش بسیار مهمی در اقتصاد کشاورزی بازی می کرده اند؛ زیرا که کشاورزان از فضله پرندگان در صیفی کاری سود می بردند و درعین حال تا قبل از رواج مصرف گوشت مرغ، در اواخر قرن نوزدهم، از گوشت کبوتر به وفور استفاده می شد. همچنین در برخی از مناطق چوپانان و کشاورزان در شرایط نامساعد جوی از کبوترخانها به عنوان پناهگاه استفاده می کردند.
از آن جا که امروزه کبوترخانها در فرانسه از خاطره ها محو شده اند، مولف می کوشد تا اهمیت جنبه های گوناگون اقتصادی، معماری و اجتماعی آنها را نشان دهد. در خاتمه نیز پیشنهادهایی را به مسوولین ذیربط فرانسه جهت حفظ و احیای بازمانده های آنها مطرح می سازد. (تعداد زیادی عکس همراه اصل مقاله بوده است. به علت کیفیت بد آنها تعداد معدودی از آنها چاپ شد)
خلاصه ماشینی:
"آنها دارای نمونههای کاملا متفاوت و ساختمانهای متنوع هستند،بطوریکه توصیف پایههای این بناها درواقع میتواند هویت اجتماعی،اقتصادی و فرهنگی افراد را در سطح ملی آشکار نماید که خود تصویر خوبی از منطقهء پیرنه(جنوب غربی فرانسه)است.
ما همچنین در«ترن»موفق به پیدا کردن تعداد زیادی سوراخ کبوترخان برای آشیانهء کبوتران میشویم که موجب تحسین متخصصین ساختمانها میشود،زیرا این سوراخها همگی دستساز بوده با دست درست شده و یارای مقاومت در برابر هر اتفاقی را دارند و نمونه بسیار گویای آن در«تراو»واقع در«لابستید-سن-ژرژ24»(جنوب غربی فرانسه)است.
بویژه ما میتوانیم در این مکان کبوترخانهای عمومی مربع شکلی را برروی هشتی که قسمت اعظم آنها از چوب و کاهگل است و بر روی نقشهء دایره شکل با پشتبام چهار شبیه و دو شبیه بنا شده و هنچنین دفاتر دریافت مال الجاره اربابی را ملاحظه نماییم.
این بناها دارای کارکرد مضاعف بود؛علاوه بر آنکه از آنها بهعنوان کبوترخان استفاده میشد،در شرایط نامساعد جوی، (34)- gariotte (35)- gausse (36)- caylus (37)- saint-antonin پناهگاهی برای روستائیان محسوب میشد،زیرا محل اقامت روستائیان یش از حد با این مکانها فاصله داشته است.
کبوترخان دارای شکل بسیار سادهای است،ولی با در نظر گرفتن تغییراتی که در فضای آن رخ داده:بسیار زیبا مینماید؛این امر احتمالا ناشی از تغییری است که بعد از انقلاب(فرانسه)در بالای پلکان آن،داده شده است و به این ترتیب پایگاه اجتماعی صاحبان آنه را میتوانیم مشخصی کنیم.
کبوترخان بنا شده برروی ستونها و تیرکها کبوترخانهایی که بر روی ستونها و تیرکها در منطقهء باسکرسی54بنا شدهاند،معمولا بیشترشان مکعبی شکل هستند و گاهی آنها را برای اینکه ظرفیت جلوه کنند،هشتگوش و شش ضلعی میساختند."