چکیده:
چهار رکن اصلی در سنجش یک کتاب آموزشی عبارتاند از سنجش دستاوردهای کتاب با نظر به مبانی علمی حوزهی مورد نظر، مقایسهی کتاب با کتابهای مشابه، بررسی جایگاه کتاب در نظامی که قرار است آن را مورد استفاده قرار دهد، وارزیابیحاصل کتاب در چارچوبپیشفرضهایی که نویسندهدر نظر داشته است. جستار کنونی میکوشد تا با نگاهی به این چهار رکن به بررسی کتاب آموزش ترجمه به قلم حسن هاشمیمیناباد (1394) بپردازد. در این راستا،پس از بررسی کوتاه پایههای نظری نگارش کتابهای آموزشی ترجمه،به اختصار به وضعیت این حوزه در ایران میپردازیم. سپس کتاب هاشمیمیناباد را با توجه به مطالب طرحشده به نقد و سنجش میگذاریم. بنابر نتیجهی این سنجش،مزیت اصلی کتاب این است که ریشه در تجربهی تدریس عملی ترجمه دارد.همچنین نهایت دقت در ویژگیهای صوری آن اعمال شده است. متنها نیز دارای تنوعیبسیاروترتیبی منطقی از آسان به دشوار هستند. اما بزرگترین کاستی کتاب نداشتن شالودههای منسجم نظری و ارائهی پراکندهی مطالب است، به نحوی که ترجمهآموز مبتدی قادر نیست به استنباط قواعدی کارآمد در ترجمه بپردازد.به همین دلیل، این کتاب را به شکل کنونی نمیتوان به عنوان یک کتاب درسی مستقل دانشگاهی در نظر گرفت، بلکه بهتر است از آن به عنوان منبعی کمکی برای آشنایی بیشتر دانشجویان با مثالهای عملی استفاده شود.
خلاصه ماشینی:
کتاب ، پـس از مقدمه ای شانزده صفحه ای کـه حـاوی وجـه نگـارش و نکتـه هـایی پیرامـون دیـدگاه نویسنده به ترجمه است ، پانزده درس را به مخاطب ارائه می کند که ، فارغ از بحث هـای نظری ، به نکته هایی عملی در خصوص ترجمه ی متن های موجود در کتاب می پردازنـد.
باید توجه داشت که مدل توانش ترجمانی ، و هر مطلب نظـری دیگـر، الزامـا نباید به تصریح در کتاب درسی بیان شود، بلکه هدف ما از بیان این مطالب ایـن اسـت که در پس ساختار کتاب باید نظم و انسجامی مشاهده شود کـه برآمـده از چهـارچوبی نظری باشد زیرا آموزش دانشگاهی کارآمد، همان گونه که گفته شد، منوط بـه کاربسـت شیوه های علمی است .
نکته ی دیگر این که کانون بحث ما کتاب هایی است که بیش تر بـا دیـد کتـاب درسی و آموزشی نوشته شده اند، و نه کتاب هایی که حاصل مصاحبه ها یـا تجربـه هـای شخصی مترجمان و ترجمه پژوهان هستند (مانند امامی ، ١٣٨٥ یا خرمشاهی ، ١٣٩١).
البته فضل تقدم انتشـار کتـاب لطفی پور، آن هم در زمانی که دانش ترجمه هنوز در ایران چندان شناخته شده نبوده ، آن را از نظر تاریخی ارزشمند می سازد؛ اما این کتاب ، کتاب میرعمادی ، و همچنـین کتـاب کبیری که در حقیقت خلاصه ی ترجمـه شـده ای از کتـاب لارسـن (Larson) (١٩٨٤) بـا افزودن مثال ها و نکاتی در مورد فارسی است ، همگی فقط بر پایه ی نظریـه هـای زبـان - شناسی محض هستند و پیرامون نظریه های جدیدتر ترجمه سخنی نمی گویند.