چکیده:
کاربرد پیکره در تحلیل گفتمان نوشته پاول بیکر (2006) توسط انتشارات کانتینیوم (لندن و نیویورک) در 207 صفحه منتشر شده است. کتاب بر دو موضوع اصلی و ایجاد ارتباط بین آنها متمرکز است: تحلیل گفتمان و زبانشناسی پیکرهای. تحلیل گفتمان که ماهیتی میانرشتهای دارد، در سالهای اخیر مورد توجه بسیاری از زبانشناسان بهویژه پژوهشگران علاقهمند به مباحث جامعهشناسی زبان بوده است. پیکره زبانی مجموعهای از متنهای نوشتاری یا گفتاری است که میتوان برای توصیف و تحلیل زبان از آن بهره گرفت. تحلیل پیکرههای زبانی که معمولا با استفاده از رایانه انجام میشود، میتواند بسیار جامع باشد و حقایق متنی را پوشش دهد. بیکر در این کتاب نشان میدهد میتوان یک تحلیل مناسب از عناصر زبانشناختی را با یک تعبیر اجتماعی انتقادی از این مشخصهها تلفیق کرد. از جمله نقاط قوت کتاب شرح جنبههای روششناختی، استفاده از نمونههای عینی، شرح مراحل کار با استفاده از تصویر و نمودار و شرح امتیازات و نقاط ضعف استفاده از روش پیشنهادی میباشد. روشهای تحلیل متنوع معرفیشده در این کتاب میتوانند در تحلیل گفتمان پیکره-بنیاد استفاده شوند. در این مقاله، علاوه بر معرفی کتاب، نقاط قوت و ضعف کتاب واکاویده میشود و به این منظور نقدهایی که بر این کتاب نوشته شدهاند نیز مرور میشود.
خلاصه ماشینی:
بـه اعتقـاد بیکـر (١٢٣ :٢٠١٠ ,Baker) تحلیل پیکره بنیاد گفتمـان و ایـدئولوژی روشـی بسـیار قدرتمنـد است ، اما هدف آن تقویت کردن تحلیل کیفی در مقیاس کوچک است و نـه جـایگزین کردن خود بجای آن ؛ زیرا همان گونه که فاولر و کـرس (١٩٧ :١٩٧٩ ,Kress &Fowler ) اشاره کرده اند: «هیچ روش تحلیلی وجود ندارد که روی یک متن اجرا شـود و در انتهـا به صورت خودکار توصیفات انتقادی به دسـت آینـد».
بیکر در انتهای فصل اول ، ساختار کتاب را شرح می دهد و به دو هدف اصلی این کتاب اشاره می کند: معرفی انواع روش های تحلیلی که می توان در تحلیل گفتمان پیکـره بنیـاد استفاده کرد و اینکه چطور در عمل برای تحلیل داده های مختلف قابل اسـتفاده هسـتند.
بیکر به منظور نشان دادن کاربرد بسامد و دیگر ابزارهای معرفی شده در این فصل که در تحلیل گفتمـان نیـز کـاربرد دارنـد، پیکـره ای کوچک از متون بروشور تعطیلات را با استفاده از نرم افزار ورد اسـمیت تحلیـل نمـوده است .
اگر در بخش هـای مختلـف کتـاب بـه رویکردهـای مختلف تحلیل گفتمان نیز اشاره شده بود (مانند: مطالعۀ کاربرد زبـان ، مطالعـۀ سـاختار زبان فراتر از جمله ، مطالعۀ کارکردهای اجتماعی )، مخاطب می توانست بین رویکردها و یک روش خاص پیکره ای ارتباط ایجاد کند (به عنوان نمونه ، چه متونی تحلیـل شـوند، چطور تحلیل شوند، و چگونه نتایج به کار گفته شوند).
بالدری (,Baldry ٢٠٠٠:٣٦) مدعی می شود که زبان شناسـی پیکـره ای بـا داده هـای بافت زدوده سروکار دارد و به این ترتیب با تحلیل گفتمان انتقادی که به بافتی کـه مـتن در آن به وجود آمده است توجه ویژه ای دارد، سازگاری ندارد.