چکیده:
«عنتره بن شداد» شاعر حماسهسرای عرب یکی از پهلوانان نامداری است که از طریق حضور در جنگهای متعدد ایران و اعراب در روزگار پیش از اسلام با ایران عهد ساسانی ارتباط داشت. او جلوههایی از تعاملات اعراب را با ساسانیان به همراه مشاهدات خود از وقایع و حوادث در شعر حماسی خود منعکس کرده است. او علیرغم رویاروییهای خصمانة دیرین، بسیاری از فضایل سلاطین ساسانی را بازگو و حقایقی متعدد از شکوه و عظمت فرهنگ اصیل و کهن ایرانی را در شعرش بیان کرده است. این مقاله با روش تحلیل محتوا در متن دیوان، برای نخستین بار انجامگرفته و درصدد پاسخگویی به این سؤال است که تحقیق در متن دیوان عنتره چه کمکی به اسناد تاریخی میتواند بکند و روایت عنتره از ایران قبل از اسلام چه تأثیر و ارزش تاریخی دارد؟ نتایج تحقیق نشان میدهد مندرجات دیوان عنتره نقشی مؤثر در تبیین برخی مجهولات مرتبط با آن دورة تاریخی ایفا کرده است. گفتار و بیان واقعگرایانة وی لایههای پنهان و غیرقابلانکاری را از شوکت و عظمت فرهنگ ایرانی آشکار ساخته و اسباب غرور ملی را در برابر بیگانگان فراهم کرده است. همچنین اطلاعات حاصل شده به سبب روایت مستقیم و غیر ایرانی بودن شاعر جنبه استنادی یافته و بُعد فرامرزی و فراقومی مفاخرات را برجسته نموده است. این متن معتبر عربی دارای ارزش تاریخی است و قابلیت آن را دارد تا مورد استفاده و استناد پژوهشگران تاریخ ایران قبل از اسلام قرار بگیرد
خلاصه ماشینی:
com"/> محمد شیخ، استادیار زبان وادبیات عربی دانشگاه سیستان وبلوچستان چکیده «عنتره بن شداد» شاعر حماسهسرای عرب یکی از پهلوانان نامداری است که از طریق حضور در جنگهای متعدد ایران و اعراب در روزگار پیش از اسلام با ایران عهد ساسانی ارتباط داشت.
مطالعه و پژوهش در دیوان عنتره مشخص میکند که بخش عظیمی از شعر این شاعر عرب به توصیف جنگهایی اختصاص دارد که وی در آنها حضور داشته است.
2-1 اهمیت و ضرورت تحقیق ارزش تحقیق در دیوان عنتره از نظر تاریخی، به نسبت با دیگر آثار کلاسیک عرب در این است که صاحب این دیوان چون صاحبان دیگر دیوانها و خطبهها، حضوری مستقیم در دربارهای ایران داشته و روایتگر مشاهدات خود بوده است، نه آنکه شنیدههای خویش را از دیگران دربارة ایران روایت کند.
اطلاعات حاصلشده، به پژوهشگران زبان فارسی و تاریخ ایران کمک میکند تا مرجعی معتبر را که تاکنون با آن آشنایی محتوایی و مضمونی نداشته، در اختیار داشته باشند و از زاویهدید یک قهرمان حاضر در صحنههای نبرد پیش از اسلام که خود راوی و شاعر وقایع است به تحلیل و تبیین روابط سیاسی و ادبی بپردازند.
برای درک بهتر از شوکت سپاهیان ایرانی در تصویر ذهنی اعراب به یکی از موارد رویارویی ماندگار ایرانیان با اعراب به استناد مراجع مهم تاریخی میتوان اشاره کرد تا ساختارهای تشبیهی عنتره در دیوان نسبت به سپاهیان ایرانی از وضوحی بیشتر برخوردار گردد و دلیل این نکته مشخص گردد که چرا وی در تعریف خویش تقابل با سپاهیان ایرانی را مایة امتیاز و معیار تشخص و اقتدار خود میداند؟ مهمترین مرحلة تاریخی در روابط ایران عهد ساسانی و اعراب، دورة پادشاهی شاپور ذوالأکتاف است.