چکیده:
مقاله حاضر به بررسی تهجد از دیدگاه فریقین پرداخته و به روش تحلیلی – توصیفی به بررسی مفاهیم
پرداخته و در پایان نتیجه گیری شده و پیشنهاداتی ارائه می شود. غوغای زندگی روزانه از جهات مختلف،
توجه انسان را به خود جلب می کند و فکر آدمی را به وادیهای گوناگون می کشاند، به طوری که جمعیت
خاطر و حضور قلب کامل در آن بسیار مشکل است، اما در دل شب و به هنگام سحر و فرونشستن غوغای
زندگی مادی و آرامش روح و جسم انسان در پرتو مقداری خواب، حالت توجه و نشاط خاصی به انسان
دست می دهد که بی نظیر است. آری در این محیط آرام و دور ازهرگونه ریا و تظاهر و خودنمایی و توام با
حضور قلب، توجهی به انسان دست می دهد که فوق العاده روح پرور و تکامل آفرین است. به همین دلیل
دوستان خدا همیشه از عبادتهای آخر شب برای تصفیة روح، حیات قلب، تقویت اراده و تکمیل اخلاص
نیرو می گرفته اند.
خلاصه ماشینی:
کسب تقرب و نزديکي خدا در شب بخاطر اينکه سرشار از سکوت و خاموشي است و روابط و تعلقات دنيوي از دل بريده ميشود بيشتر است و وقتي انسان به زمزمه ي تلاوت قرآن مي پردازد با روحش به سوي درجات و مقامات بلند روحاني و معنوي به پرواز در ميآيد: چرا پاداش عظيم نماز شب مخفي نگاه داشته شده است ؟ زيرا حقيقت امور مهم را نميتوان درک کرد و جزاي عمل بزرگ نيز مخفي ميباشد، هدف قرآن از بيان آيات تهجد چيست ؟ تفکر و انديشه ي عميق در حقايق و معارف آن و سپس نتيجه عملي براي درمان دردهاي روحي و اجتماعي قرار دادن است .
نافله به معناي زيادت براي پيامبر تأثير در کفاره ي گناه ندارد بلکه باعث زيادت ثواب و درجات مي شود چرا که گناهان قبل و بعد آمرزيده شده است و نافله براي پيامبر زيادت در ثواب است گروهي ديگر گفته اند براي نماز شب معناي خاصي بخشيده اند و عقيده دارند که علاوه بر نمازهاي پنجگانه اين نيز براي شما فرض است و براي تقويت اين قول از صيغه فتهجد امر که دلالت بر وجوب ميدهد استنباط کرده اند (فخر رازي، تفسير کبير، ١٤١٣ ق ، ج ١٠، ص ١٠٨).
تعبير به « ليلا طويلا » اشاره به اين است که مقدار زيادي از شب را تسبيح خدا کن ، در حديثي از امام علي ابن موسي الرضا (ع ) در تفسير آن آمده که در پاسخ اين سؤال که منظور از اين تسبيح چيست ؟ آن را نماز شب است معرفي کرده اند (طبرسي، فضل بن حسن ، همان ، ج ١٠، ص ٤١٣).