چکیده:
حدیث تردد، حدیثی قدسی است که به باب عظیمی از ابواب معارف الهی اشاره دارد. و آن اتم الاختیار بودن ذات مقدس الهی است. با مفهوم شناسی حدیث، سه اختیار طولی و تو در تو برای خداوند قابل اثبات است. عده ای از محققان، به دلیل عدم توجه به معنای صحیح واژه تردد و نیز اغلب حکما به دلیل پیچیدگی روایت و ناسازگاری نص آن با مبانی فلسفی به تاویل این حدیث قدسی مبادرت ورزیده اند. تا به گمان خود، ساحت قدس الهی را از انتساب تردد پیراسته نمایند. این پژوهش ضمن اشاره به دیدگاه محققان خاصه و عامه، به دیدگاه آیت الله میرزا مهدی اصفهانی در مورد معنای حقیقی تردد، می پردازد و با بیان معنای حقیقی تردد، دامان حدیث را از توجیه و تاویلات آراسته گردانیده و انتساب تردد را به ذات اقدس الهی به جهت تمامیت اختیارش اثبات می نماید.
خلاصه ماشینی:
"com بیان مسئله یکی از آموزه های مهم اسلامی مسئله تردد است که خداوند بر مبنای روایاتی که ذکر خواهد شد، در قبض روح بنده مؤمن ، به خودش نسبت تردد داده است و خود را فاعل آن دانسته است ، با مضمون "ما ترددت فی شی ء انا فاعله کترددی فی موت عبدی المؤمن انی لاحب لقائه و یکره / / الموت فاصرفه عنه ".
حدیث تردد در ضمن دعای طول عمر نیز آمده است : اللهم ان رسولک الصادق المصدق صلواتک علیه و آله قال انک قلت ما ترددت فی شیئ انا فاعله کتردد فی قبض روح عبدی المؤمن یکره الموت و اکره مسائته .
(رجال کشی، ص ٣٧٧) بررسی محتوایی روایت موضوع اصلی در این روایات ، نسبت تردد به خداوند متعال در قبض روح مؤمن میباشد، که محل کلام اندیشمندان قرار گرفته است ، که مقصود از تردد در این حدیث که به خدای متعال نسبت داده شده است چیست ؟ در هر تحقیقی ابتدا لازم است معنای واژگان واصطلاحات به کار رفته در آن روشن شود، تا امکان فهم دقیق برای همگان حاصل شود.
(شهید اول ، القواعد و الفوائد، ج ٢، ص ١٨١؛ فاضل مقداد، نضد القواعد الفقهیه ، ص ٧١؛ شبر، مصباح الانوار، ج ١، ص ٦٢) وجه ششم تفسیر دیگر بر این پایه استوار است که مؤمن به جهت عدم توفیق در کسب کمالات ، از مرگ کراهت دارد و خداوند متعال نیز، ناراحتی او را نمیپسندد."