چکیده:
تشهیر یکی از انواع مجازاتهای تعزیری است که به اعتقاد قاطبهی فقها مجازات اصلی جرم شهادت زور است و از نظر مشهور فقها در مورد قاذف، قوّاد، کلاهبردار و مفلس هم اجرا میشود. در مورد فلسفه، موارد و کیفیّت اجرای تشهیر بین فقها اختلاف نظرهایی موجود است. در قوانین موضوعه ایران نیز، تشهیر به عنوان یکی از مجازات های تعزیری به رسمیت شناخته شده و در قوانین متعددی از جمله قانون مجازات اسلامی و قانون آیین دادرسی کیفری به عنوان دو قانون مهم کیفری، موارد و نحوه اجرای آن مشخص شده است. امروزه دو سؤال مهم در این زمینه مطرح میشود: نخست این که؛ آیا میتوان مجازات تشهیر را غیر از جرایم ذکر شده در نصوص فقهی، با استفاده از وحدت ملاک و تنقیح مناط برای جرایم دیگر از جمله جرایم نوظهور نیز استفاده نمود؟ و دوّم این که؛ با وجود گسترش جوامع و پیشرفت تکنولوژی و ظهور رسانههای جمعی از قبیل تلویزیون، روزنامه، اینترنت و ... آیا هنوز هم باید مجازات تشهیر به شکل پیشین خود و با گرداندن مجرم در محافل مردم صورت گیرد یا می توان از این رسانهها برای تشهیر مجرم استفاده نمود؟ این مقاله براساس روش تحلیلی توصیفی، متعاقب بررسی و مفهومشناسی تشهیر در فقه، بیان موارد، فلسفه و کیفیّت اجرای تشهیر، بیان دیدگاه فقهای عظام و همچنین جایگاه تشهیر درنظام حقوقی ایران و مواد قانونی در این زمینه، تلاش کرده است به پرسش های فوق پاسخ دهد.
Public disclosure "Tash-heer" is one of the discretionary punishments which most jurisprudents consider as the chief punishment against perjury (false testimony) and according to the jurisprudence، it can also be enforced against false accusers of adultery ( Qazif)، pimp (Qawad)، defrauder (swindler) and insolvent. There are disagreements among jurisprudents regarding the philosophy، the cases and the qualities of enforcement of the public disclosure. In the Iranian Statute Law، the public disclosure (Tash-heer) has also been recognized as one of the discretionary punishments and in various laws، including two important criminal laws، i.e.، Islamic Penal Code and Criminal Procedure Code، cases applied and the method of enforcement has been stipulated.Today، two important questions are put forward in this regard: Firstly، can public disclosure as a punishment be used against offenses other than the crimes mentioned in the jurisprudential texts while having recourse to the unity of a single criterion (Vahdat-e-Melak) and manipulation (Tanqyh Manat) against other offenses including the emergent crimes? Secondly، despite the development of the societies and the advancement of technology and the emergence of the mass media such as TV، newspaper، internet، etc. shall public disclosure as a punishment be enforced as it was previously practiced and turn the offender around in public and/or can these media be used for the enforcement of the public disclosure? Subsequent to studying and conceptualizing the public disclosure in jurisprudence، stating the cases، the philosophy and the quality of enforcement of the public disclosure as well as expressing the views of the jurisprudents and also the status of the public disclosure in the Iranian Legal System and as stipulated the relevant legal articles، this paper makes an attempt to respond to the above mentioned questions through a descriptive and analytical method.
خلاصه ماشینی:
آیا هنوز هم باید مجازات تشهیر به شکل پیشین خود و با گرداندن مجرم در محافل مردم صورت گیرد یا می توان از این رسانهها برای تشهیر مجرم استفاده نمود؟ این مقاله براساس روش تحلیلی توصیفی، متعاقب بررسی و مفهومشناسی تشهیر در فقه، بیان موارد، فلسفه و کیفیت اجرای تشهیر، بیان دیدگاه فقهای عظام و همچنین جایگاه تشهیر درنظام حقوقی ایران و مواد قانونی در این زمینه، تلاش کرده است به پرسش های فوق پاسخ دهد.
این مجازات به جرمهای محدودی اختصاص یافته مثلا در مورد شاهد زور که با شهادتش موجبات آزار دیگران را فراهم نموده و به حقوق فردی و اجتماعی دیگران متعرض گردیده است، مجازات تشهیر وضع شده تا ضمن اثر تربیتی برای خود مجرم، از تکرار جرم جلوگیری شود و موجبات عبرت دیگران فراهم آید.
این مجازات که برای برخی جرایم خاص، بالأخص جرایمی که مجرم در آنها امین مردم بوده وخیانت کرده، در نظر گرفته شده (عوده، 1، 704 به نقل از زمانی، 1390،3)، اختصاص به مردان دارد و به اتفاق فقهای شیعه در مورد زنان اجرا نمیشود (صاحب جواهر، 1404، 41، 401).
"/> است، یا می توان در مورد سایر جرایم نیز از این مجازات تعزیری استفاده نمود؟ 2) آیا با وجود گسترش جوامع و ظهور امکانات پیشرفته ارتباط جمعی و تغییر نوع ارتباطات بین فردی و اجتماعی لزومی به اجرای تشهیر به شکل سنتی و منصوص آن (یعنی گرداندن مجرم در شهر و اطرافش) میباشد یا میتوان کیفیت اجرای آن را تغییر داده و با استفاده از رسانههای جدید آن را انجام داد؟ به سؤالات مذکور پاسخهای متفاوتی داده شده است که ادامهی بحث را با بررسی این پاسخها پی میگیریم.