چکیده:
زمینه: رهبری زهرآگین گونهای رهبری غیراخلاقی است که وجود آن میتواند سوءپیامدهایی را در سازمان به دنبال داشته باشد. در این راستا، پژوهش حاضر به بررسی پیامدهای این رهبری و پویاییهای آن در قالب یک مدل پرداخته است.
روش: این پژوهش توصیفی و یک همبستگی در ساحت مطالعات کیفی است. جامعه، کارکنان آشنا با پدیده مورد مطالعه در 21 سازمان اجرایی رفسنجان بودند. نمونه 28 نفری خبرگان با استفاده از نمونهگیریهای مفهوم و گلولهبرفی برگزیده شدند. پس از شناسایی پیامدها از دل ادبیات و گنجاندن آنها در یک پرسشنامه نیمهبسته لیکرت، پرسشنامه توزیع شد. سپس، با تحلیل فازی، گویهها غربال و پس از مقولهبندی، در سنجهای مربوط به مدلیابی ساختاری تفسیری واقع شدند.
یافتهها: 9 متغیر در 6 سطح (تصمیمات مدیریتی و پیامدهای گروهی؛ پیامدهای جسمی؛ پیامدهای فردی شناختی و روانشناختی-نگرشی و ارتباطات و جو سازمانی؛ پیامدهای رفتاری؛ عملکرد و بهرهوری سازمانی؛ پیامدهای برونسازمانی) به عنوان پیامدهای رهبری زهرآگین شناسایی شدند.
نتیجهگیری: تصمیمگیری ضعیف؛ عدم تمرکز ذهنی، ثبات مدیریت و شایستهگزینی کارکنان؛ کاهش رضایت، عملکرد و انگیزش شغلی، عزت نفس، تعهد و رفتارهای شهروندی سازمانی کارکنان؛ بروز رفتارهای انحرافی سازمانی؛ افزایش فشارخون، تنش عضلانی، فشار روانی، افسردگی و سردرگمی کارکنان؛ افزایش تمرکز در تصمیمگیری، تعارض بینفردی، رفتارهای منافقانه در ارتباطات بینفردی، ناهنجاری سازمانی، رقابت بینفردی غیرکارکردی و نارضایتی اربابرجوع؛ اختلال در انسجام و ارتباطات گروه؛ کاهش اعتماد، همکاری، انسجام و همدلی سازمانی، اعتماد بینفردی، عملکرد و بهرهوری سازمانی و اعتماد بینسازمانی؛ و نیز ایجاد جو بدرفتاری و بیاحترامی به یکدیگر در سازمان، خردهپیامدهای رهبری زهرآگین در سازمان هستند.
خلاصه ماشینی:
این نوع رهبری موجب کاهش انسجام گروهی و ارتباطات منفی میان اعضای سازمان میشود (30-28).
(رجوع شود به تصویر صفحه) بحث هدف اصلی از انجام این پژوهش، شناسایی پیامدهای رهبری زهرآگین در قالب ترسیم مدل ساختاری تفسیری در قلمرو مکانی سازمانهای اجرایی شهرستان رفسنجان بود.
در راستای نیل به این هدف و براساس نتایج پژوهش معلوم شد که رهبری زهرآگین در نخستین سطح از پیامدهای خود موجب اختلال در انسجام و ارتباطات گروههای سازمان، افزایش تعارض بینفردی و نیز کاهش اعتماد بینفردی در آنها میشوند.
همچنین مطالعات نشان داده است که این نوع رهبری موجب کاهش انسجام گروهی و ارتباطات منفی میان اعضای سازمان میشود (30-28).
از دیگر پیامدهای رهبری زهرآگین در این سطح که با پیامدهای گروهی تأثیر متقابل بر یکدیگر دارند، تصمیمات ناکارآمد و مسموم مدیریتی از قبیل عدم ثبات مدیریت، افزایش تمرکز در تصمیمگیری و عدم شایستهگزینی کارکنان است.
همچنین، پیشتر مطالعات نشان داده بودند چگونه رهبری زهرآگین موجب افزایش خشونت و انحراف اخلاقی، کاهش مشارکت در رفتارهای مدنی سازمانی و رفتارهای شهروندی سازمانی، ایجاد زمینه و فرهنگ بیاحترامی و بدرفتاری افراد در سازمان، تنش میان کارکنان، تأثیر منفی در جو سازمانی و فروکاست همکاری و انسجام سازمانی میشود (15، 26-24 و 31).
High toxicity leadership: Borderline personality disorder and the dysfunctional organization.
The impact toxic or severe dysfunctional leadership has on the effectiveness of an organisation.
Intolerable cruelty: A multilevel examination of the impact of toxic leadership on US military units and service members.