چکیده:
زن در دوره جاهلیت از حقوق و مزایای بسیارکمی برخوردار بود. جامعه عرب
برای زن استقلالی در زندگی قائل نبود و حرمت و شرافتی برای او جز حرمت و
شرافت خانواده نمی شناخت. شرایط و وضعیت زنان در دوران جاهلیت نشان
می دهد که اسلام بستری را فراهم کرد تا زن به عنوان یک عنصر بیاختیار به یک
عنصر پرارزش و نقش آفرین تبدیل شود. خدای بزرگ، علی رغم ستم پیشگانی
که زن را تحقیر کرده اند، استعداد و نبوغ ذاتی او را در جهات و ابعاد متعدد
متذکر شد و با کلام محبتآمیز در قرآن کریم مقام و شان انسانی را به تصویر
کشید. از ظهور اسلام نقش زن در حوزه های فردی، اجتماعی و ... پر رنگتر شد
و اسلام به بهترین وجه حریت و استقلال را به زن عطا کرد و شان و منزلت و
جایگاه واقعی او را که تا آن روز شناخته نشده بود به او اعطا کرد. در مقاله
حاضر نگارندگان بر آن هستند که موقعیت و مقام زن را در عصر جاهلیت
(جزیرة العرب) و پس از ظهور اسلام با تکیه بر قرآن کریم و احادیث ائمه
معصومین (ع) بررسی، مقایسه و تحلیل کنند. روش پژوهش، تحلیلی- تفسیری
است.
خلاصه ماشینی:
"«و ان امراه خافت من یعلها نشوزا او اعراضا فلا جناح علیهما ان یصلحا بینهما صلحا و الصلح خیر و احضرت الانفس الشح و ان تحسنوا و تتقوا فان الله کان بما تعلمون خبیرا»(نسا/128) و در شرایط ناسازگاری زن و شوهر، قرآن پیشنهاد کرده است که داوری از خانواده شوهر و داوری از خانواده زن با هم بحث کنند تا ناسازگاری آنها زودتر حل شود و به نتیجه برسند: «وان خفتم شقاق بینهما فابعثوا حکما من اهله و حکما من اهلها ان یرید اصلحا یوفق الله بینهما ان الله کان علیما خبیرا»(نسا/35) و در آخر خدای رحمان در قرآن کریم میفرماید که حتی اگر ناسازگاری آنها به حدی رسید که دیگر نتوانستند با هم زندگی کنند، از هم طلاق بگیرند و خداوند از رحمت خود آنها را بی نیاز خواهد کرد: «و ان یتفرقا یغن الله کلا من سعته و کان الله واسعا حکیما»(نسا/130) مقایسه حقوق مادی زن در جاهلیت و اسلام مهریه زن در جاهلیت و اسلام در دوران جاهلیت مهریه را بهای زن میدانستند و حقی را به نام شیربها برای او در نظر میگرفتند که از شوهر مطالبه میکردند و او باید این حق را به زن میداد و بیشتر اعراب مهریه عروس را به شتر تعیین میکردند (حتی،1366: 30) اما در اسلام مرد به نشانهٔ ارزشی که برای زن قائل است و به عنوان اعلام صداقت خود در محبت به همسر، متعهد میشود که هدیه ای را به زن تقدیم کند این هدیه اگرعندالمطالبه باشد، در صورت در خواست زن باید بلافاصله به وی داده شود ولی اگر عند الاستطاعه باشد در زمان استطاعت مالی مرد بایدبه زن داده شود."