چکیده:
بهدلیل کمبود نیروهای متخصص در برهه ای از زمان، دانشگاههای متعددی بدون توجه به سطح کیفی جامعه گسترش یافتند و این امر موجب افت کیفیت و متناسب نبودن تعداد دانشآموختگان با نیاز جامعه شد. امروزه، این کمبودها مرتفع شده و نیاز به کمیت جای خود را به افزایش کیفیت تحصیلی داده است. در پژوهش حاضر تلاش شده است تا با استفاده از روشی مناسب وضعیت دانشگاههای بزرگ دولتی کشور بر اساس آخرین اطلاعات در دسترس ارزیابی و تحلیل شود. این بررسی با شاخصهای کارایی و بهره وری واحدهای آموزشی و پژوهشی 20 دانشگاه مادر در تمام سطوح تحصیلی و اندازهگیری عوامل موثر بر آنها انجام شد و نتایج نشان داد که کارایی دانشگاهها در بخش آموزش نسبت به بخش پژوهش بیشتر است، درحالیکه روند رشد بهرهوری بخش پژوهش مثبت و بخش آموزش منفی است و در شرایط یکسان، بیشتر دانشگاهها بهطور نسبی ناکارا و فقط دانشگاههای شهید بهشتی و تهران در بخشهای آموزش و پژوهش نسبت به سایر دانشگاهها کارا هستند؛ سایر دانشگاهها رشد متوازنی ندارند و اتخاذ مدیریت برنامه ریزی راهبردی و ایجاد فضای رقابت برای بهبود بهره وری دانشگاهها ضرورت دارد.
خلاصه ماشینی:
اين بررسي با شاخصهاي کارايي و بهره وري واحدهاي آموزشي و پژوهشي ٢٠ دانشگاه مادر در تمام سطوح تحصيلي و اندازه گيري عوامل مؤثر بر آنها انجام شد و نتايج نشان داد که کارايي دانشگاهها در بخش آموزش نسبت به بخش پژوهش بيشتر است ، درحاليکه روند رشد بهره وري بخش پژوهش مثبت و بخش آموزش منفي است و در شرايط يکسان، بيشتر دانشگاهها به طور نسبي ناکارا و فقط دانشگاههاي شهيد بهشتي و تهران در بخشهاي آموزش و پژوهش نسبت به ساير دانشگاهها کارا هستند؛ ساير دانشگاهها رشد متوازني ندارند و اتخاذ مديريت برنامه ريزي راهبردي و ايجاد فضاي رقابت براي بهبود بهرهوري دانشگاهها ضرورت دارد.
کارايي ، بهره وري ، تحليل پوششي داده ها، شاخص مالم کوئيست ، دانشگاههاي دولتي مقدمه آموزشعالي فراتر از سطح مدرسه در کالجها و ساير مؤسسات مرتبط صورت ميگيرد و دانشگاه مؤسسه اي است که با هدف ترويج و ارتقاي دانش و تربيت نيروي انساني در زمينه هاي مختلف علوم و فنون به ارائه آموزش عالي و اجراي پژوهش ميپردازد و طبق ضوابط شوراي گسترش لازم است حداقل از سه دانشکده تشکيل شده باشد.
در مطالعه اي با عنوان «اندازهگيري کارايي دانشگاههاي انگلستان با تحليل پوششي داده ها» کارايي فني ٤٥ دانشگاه در کشور انگلستان طي سالهاي ٨١-١٩٨٠ تا ٩٣-١٩٩٢ بررسي و نتيجه گرفته شد که تغييرات در تأمين مالي دولتي و نسبت دانشجو به هيئت علمي موجب تغييرات زياد کارايي ميشود، کارايي فني بيشترين تأثير و کارايي مقياس کمترين تأثير را در کارايي دارد و مطابق شاخص مالم کوئيست بهره وري کل در بين سالهاي ٨٠-١٩٧٩ و ٩٣-١٩٩٢ به ميزان ٥١/٥ درصد افزايش داشته و مرز کارايي را به طور اساسي به بيرون منتقل کرده است .