چکیده:
هدف: یکی از رایج ترین موارد مصرف وقف، امور فرهنگی و از جمله وقف کتاب و تجهیزات مورد نیاز و سایر ملزومات کتابخانه هاست. پژوهش حاضر با هدف بررسی عوامل موثر بر جذب وقف فرهنگی در یکی از بزرگ ترین کتابخانه های جهان اسلام ـ سازمان کتابخانه ها، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی ـ انجام شد.
روش: روش پژوهش پیمایشی و ابزار گردآوری داده ها، دو پرسش نامه محقق ساخته بر مبنای مطالعات کتابخانه ای بود که یکی برای واقفین و دیگری برای مدیران کتابخانه طراحی شد. جامعه آماری شامل دو گروه است: نخست، کلیه واقفین کتابخانه آستان قدس رضوی در فاصله سال های 1387 –1392 به تعداد 900 نفر واقف که از طریق فرمول مورگان و با روش نمونه گیری تصادفی ساده، تعداد 248 نفر انتخاب شدند. دوم، مدیران بخش های خدمات عمومی کتابخانه آستان قدس رضوی که 43 نفر بودند و پرسش نامه به همه آنان داده شد.
یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد موثرترین انگیزه های واقفین، انگیزه های دینی (رضای خدا، پاداش اخروی) خدمت به مردم و همنوع و گسترش علم و دانش در جامعه است؛ اما مهم ترین موانع وقف، آگاهی نداشتن جامعه از اهمیت و ضرورت مشارکت در کتابخانه ها، نبود فرهنگ وقف در جامعه و تورم موجود در جامعه بود.
نتیجه گیری: در میان راهکارهای جلب وقف در کمک به توسعه کتابخانه، استفاده از رسانه های جمعی و تبلیغاتی مانند تلویزیون، آگهی نما و بیلبوردهاست. مهم ترین راهکار رفع موانع نیز تبلیغات و اطلاع رسانی و فرهنگ سازی در جامعه شناخته شد.
خلاصه ماشینی:
بررسی عوامل مؤثر بر وقف کتاب به سازمان کتابخانهها، موزهها و مرکز اسناد آستانقدسرضوی امیرعطا شهریاری<FootNote No="48" Text=" کارشناس ارشد علم اطلاعات و دانششناسی، دانشگاه بین المللی امام رضا (ع).
پژوهش حاضر با هدف بررسی عوامل مؤثر بر جذب وقف فرهنگی در یکی از بزرگترین کتابخانههای جهان اسلام ـ سازمان کتابخانهها، موزهها و مرکز اسناد آستانقدسرضوی ـ انجام شد.
یافتهها: یافتههای پژوهش نشان داد مؤثرترین انگیزههای واقفین، انگیزههای دینی (رضای خدا، پاداش اخروی) خدمت به مردم و همنوع و گسترش علم و دانش در جامعه است؛ اما مهمترین موانع وقف، آگاهی نداشتن جامعه از اهمیت و ضرورت مشارکت در کتابخانهها، نبود فرهنگ وقف در جامعه و تورم موجود در جامعه بود.
بنابراین برای بهرهوری و شناخت بیشتر و در نتیجه مدیریت نظاممند سنت حسنۀ وقف فرهنگی که از مصداقهای بارز مشارکت در جامعه شمرده میشود، لازم است اطلاعات بیشتری در این خصوص بهویژه دربارۀ یکی از بزرگترین کتابخانههای عمومی مذهبی جهان اسلام که بر پایه وقف بنیان نهاده شده است، بهدست آید.
پرسش سوم: مهمترین راهکارهای مؤثر بر جذب وقف در سازمان کتابخانهها، موزهها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی چیست؟ پاسخگویی به این پرسش نیز با استفاده از پاسخهای مدیران کتابخانه آستانقدسرضوی داده شد و بهدلیل توزیع غیرنرمال دادهها، از آزمون غیرپارامتری علامت برای بررسی عوامل جذب وقف استفاده شد.
یافتههای پژوهش(جدول 3) نشان داد یکی از انگیزههای مؤثر وقف، انگیزههای دینی، خدمت به مردم و همنوع وگسترش علم و دانش در جامعه است که با نتایج پژوهش «لورنزن» (2010)، «نیل»<FootNote No="60" Text=" Neale"/> (2011) و «متین» (1390) در برخی موارد همسوست.