چکیده:
از مباحث مهم و قابل طرح در حوزه معارف قرآنی، «معیّت الهی» است.
با بررسی مضامین برخی از آیات شریفه این کتاب آسمانی، روشن میشود که گاه مقصود از همراهی و معیّت خدای سبحان، اشراف وجودی و احاطه علمی او به همه آفریدگان خود از جمله انسانهاست که از آن به "معیّت عام" تعبیر میکنیم و گاه مراد، عنایات ویژه پروردگار به افراد و گروههایی خاص از انسانهاست که از آن به «معیّت خاص» تعبیر میشود. معیّت خاص خود بر دو گونه است، معیّت مهر و معیّت قهر که در اینجا بیشتر به معیّت مهر پرداخته شده است.
شرط برخورداری از این عنایات، پیش از هر چیز، ایمان به خدا و پس از آن، تقوا، صبر و احسان به دیگران است. البته امور دیگری مانند: اطاعت از دستورهای خدا و پیامبر و پایبندی به میثاق الهی نیز در این زمینه، ایفای نقش میکنند که میتوان آنها را از مصادیق مهم تقوا دانست.
خلاصه ماشینی:
با بررسی مضامین برخی از آیات شریفۀ این کتاب آسمانی، روشن میشود که گاه مقصود از همراهی و معیت خدای سبحان، اشراف وجودی و احاطۀ علمی او به همۀ آفریدگان خود از جمله انسانهاست که از آن به "معیت عام" تعبیر میکنیم و گاه مراد، عنایات ویژۀ پروردگار به افراد و گروههایی خاص از انسانهاست که از آن به «معیت خاص» تعبیر میشود.
این بحث، افزون بر جنبۀ تربیتی و فرهنگی، از بعد کلامی و اعتقادی نیز درخور بررسی است؛ چرا که از یک سو، حضور خدای متعال در همهجا و همراهی او با همهکس، از باورهای روشن هر مسلمان و مورد تأکید قرآن کریم است که میفرماید: (وهو معکم أین ما کنتم) (حدید/4) و یا می فرماید: (إن الله علی کل شیء شهید).
» علامه طباطبایی معیت مورد نظر در این آیه را «معیت رحمت» و «معیت عنایت» مینامد و میگوید: این معیت، شامل «معیت نصرت» و «معیت معونت» و همۀ اقسام عنایاتی می شود که خدای سبحان نسبت به بندگان نیکوکارش به مرحلۀ اجرا در می آورد و به این نکته اشاره می کند که این نوع معیت، نسبت به «معیة الوجود» که از آیۀ شریفۀ (وهو معکم أین ما کنتم) (حدید/4) استفاده میشود، اخص است (طباطبایی، بیتا: 16/152).
» نیز میتوان بر همین مبنا گفت آنان که با اطاعت از ائمۀ اطهار: و به منظور تأسی به سنت و سیرۀ ایشان، قرآن کریم را سرلوحۀ زندگی خود قرار دهند و با آن قرین و مأنوس باشند نیز از معیت خاص الهی برخوردار خواهند شد، چرا که بیتردید این ذوات مقدسه، از مصادیق روشن «صدیقان»، «شهدا» و «صالحین» هستند و همراهی با ایشان، چنین نتیجهای در پی خواهد داشت.