چکیده:
در مطالعه حاضر کوشش بر آن است تا نقش تکانههای قیمت و درآمد نفت در نرخ بیکاری ایران در قالبی متقارن(خطی) و نامتقارن (غیرخطی) مورد بررسی قرار گیرد. به این منظور بر اساس دادههای فصلی 2001:2 تا 2017:4، در برآورد الگو از رهیافت خودتوضیحی با وقفههای توزیعی خطی و غیرخطی استفاده شده است. نتایج بهدستآمده نشان میدهد که در قالب متقارن قیمت نفت بر نرخ بیکاری بهطور معکوس مؤثر بوده و درآمد نفتی اثری بر نرخ بیکاری ندارد. همچنین مطابق با قالب نامتقارن در کوتاهمدت قیمت و درآمد نفت اثری نامتقارن بر نرخ بیکاری دارد. بهنحویکه روند کاهشها در قیمت نفت با یک فصل وقفه با اثری معکوس بر نرخ بیکاری همراه بوده و افزایشها در قیمت نفت مؤثر نیست. در باب درآمد نفتی نتایج نشان میدهد که هم افزایشها و هم کاهشها در درآمد نفت اثری معکوس بر نرخ بیکاری دارد. بهنحویکه نخست، اندازه اثر افزایشها در درآمد نفت بر نرخ بیکاری، متفاوت از اثر کاهشها در آن است و دوم، اندازه اثرگذاری روند کاهشی درآمد نفت بر نرخ بیکاری بیش از اندازه اثرگذاری روند افزایشی آن است. در بلندمدت نیز نتایج برای قیمت نفت مشابه با دوره کوتاهمدت بوده و تنها کاهشها در قیمت نفت بر نرخ بیکاری اثری معکوس دارد. اثر تکانههای درآمد نفت نیز برخلاف دوره کوتاهمدت، در بلندمدت بر نرخ بیکاری با جهتی معکوس مؤثر است. بهنحویکه نخست، ناتقارنی در اثرگذاری تکانههای درآمد نفت بر نرخ بیکاری تأیید میشود و دوم بر خلاف کوتاهمدت، در بلندمدت اندازه اثر تکانههای مثبت درآمد نفتی بر نرخ بیکاری بزرگتر از اثر تکانههای منفی است. شاخص قیمت نیز در الگوی خطی و غیرخطی در کوتاهمدت و بلندمدت اثری معکوس بر نرخ بیکاری در اقتصاد ایران دارد.
In this study, it is attempted to study the role of oil price and oil revenue in unemployment rate in a symmetrical (linear) and asymmetric (nonlinear) model for Iran. For this purpose, seasonal data 2001:2 to 2017:4 and ARDL model in linear and nonlinear approach has been used. The results in the linear approach show that the oil price has inverse effect on unemployment rate and the oil revenue has no significant effect. Also, according to the nonlinear approach, in the short run, oil price and oil revenue have an asymmetric effect on the unemployment rate. So that, decreases in the oil prices has a negative effect on unemployment rate and the effect of increases in the oil price is not significant. In terms of oil revenue, the results show that increases and decreases have a reverse effect on the unemployment rate. So that, the first, the magnitude of the effect of increases in the oil income on unemployment is different from the effect of decreases in the oil income, and second, the effect of decreases in the oil income is greater than the effect of increases in the oil income. The results for oil price in long-run is similar to short-run, and only decreases in the oil price have a reverse effect on unemployment rate. In long-run, the impact of oil revenue is unlike to short-run and it's negative. So that the first, asymmetric effect of oil revenue on unemployment rate is confirmed, and second, unlike to short-run, in the long-run, the magnitude of the effect of increases in the oil revenue on unemployment is greater than the effect of decreases in the oil revenue. CPI in the linear and nonlinear approach has a negative effect on the unemployment rate in the short-run and long-run.
خلاصه ماشینی:
نتايج حاصل از برآورد توابع عکس العمل آني در اين مطالعه نشان داده است که نوسان قيمت نفت اثري معنادار بر شاخص هاي کليدي اقتصاد کلان مانند سرمايه گذاري و بيکاري در طول دوره ٢٠٠٦:٤-١٩٩٣:١ دارد.
٤. نتايج در اين بخش پس از بررسي وضعيت پايايي متغيرهاي پژوهش ، ابتدا مطابق با روش مرسوم در تبيين اثر قيمت (و يا درآمد) نفت بر نرخ بيکاري، الگوي خودتوضيحي با وقفه هاي توزيعي خطي (الگوي متقارن ) برآورد ميشود.
منبع : يافته هاي پژوهش همان طور که در جدول (٥) ملاحظه ميشود براساس الگوي متقارن در بلندمدت نيز به مانند کوتاه مدت ، قيمت نفت و شاخص قيمت اثر منفي بر نرخ بيکاري دارد و با افزايش يک درصدي قيمت نفت نرخ بيکاري به ميزان ٠/١١٦ کاهش مييابد.
نتايج حاصل از برآورد الگوي نامتقارن براساس قيمت نفت برآورد الگو با پيش فرض رابطه خطي نشان داد که اثر قيمت نفت بر نرخ بيکاري هم در کوتاه مدت و هم در بلندمدت منفي و معنادار است .
منبع : يافته هاي پژوهش مطابق با جدول (٦) ضرايب برآوردي الگوي نامتقارن نشان ميدهد که روند افزايشي در قيمت نفت (ضريب برآوردي متغير +) در دوره جاري اثر منفي بر نرخ بيکاري دارد ولي پس از يک فصل ، علامت اثر مثبت است .
مطابق با جدول (٩) ضرايب برآوردي الگوي متقارن نشان ميدهد که در کوتاه مدت درآمد نفت اثر معناداري بر نرخ بيکاري ندارد ولي شاخص قيمت به طور مرزي با اثر منفي همراه است .