چکیده:
با رویکارآمدن محمود احمدینژاد در خردادماه سال 1384 و حاکمشدن رویکردهای «تجدیدنظرطلبی» و «عدالتخواهی» در عرصه سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، برقراری رابطه و گرایش به سمت کشورهای آمریکای لاتین و رهبران چپگرای این کشورها که همصدا با وی خواهان پیاده و اجراییشدن این اصول و انگارهها در محیط بینالمللی بودند، بیش از پیش تقویت شد. سیاست اتحاد و ائتلاف پیگرفته شده توسط محمود احمدینژاد در طول هشت سال ریاست جمهوری، اما دیری نپایید که با بهقدرترسیدن حسن روحانی در مرداد ماه سال 1392، به عدم برقراری رابطه و واگرایی هرچه بیشتر با کشورهای منطقه آمریکای لاتین تغییر وضعیت داد. اینکه چرا سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در دوره ریاست جمهوری حسن روحانی در رابطه با کشورهای منطقه آمریکای لاتین از جهتگیری اتحاد و ائتلاف به سمت واگرایی و عدم برقراری رابطه تغییر وضعیت داده، سوالی است که نویسندگان مقاله حاضر با روشی تبیینی به دنبال پاسخگویی بدان خواهند بود. فرضیه مقاله مدعای آن است که تغییر در سطح کارگزاری که به تبع آن خردهگفتمانهای موجود نیز با تغییرات و دگرگونیهای اساسی مواجه شدند، باعث کاهش روابط جمهوری اسلامی ایران با کشورهای موجود در این منطقه و در نتیجه به واگرایی هرچه بیشتر با آنها انجامیده است.
خلاصه ماشینی:
بـا حـاکم شـدن انگـاره هـای مزبـور، از آنجـایی کـه رهبـران چـپ گـرای کشـورهای آمریکـای لاتـین ازجملـه ونـزوئلا، کوبـا، نیکاراگوئه ، بولیوی و تعدادی دیگر از کشورهای این منطقه نیز خواستار پیاده و اجراییشدن آن منطق هـا و اصول در محیط بین المللی بودند، جمهوری اسلامی ایران بیش از گذشته جهت برقراری رابطه و ایجـاد سیاست اتحاد و ائتلاف با کشورهای آمریکای لاتین ترغیب شد.
بر همین اساس از آنجایی که رویکارآمـدن دولت نهم در ایران در مردادماه ١٣٨٤ مصادف بود با قدرت یابی احزاب چپ گرا در برخی از کشـورهای آمریکای لاتین (٢٠٠٨ ,Ahmadi) که آنها نیز خواستار پیاده و اجراییشدن همـین اصـول و مؤلفـه هـا در عرصۀ سیاست خارجی و بین المللی بودند، بنابراین برجسته سازی این انگاره هـا از سـوی محمـود احمـدی نژاد، باعث نزدیکی هر چه بیشتر جمهوری اسلامی به کشورهای منطقۀ آمریکـای لاتـین و رهبـران چـپ گرای این کشورها نظیر هوگو چاوز، لولا داسیلوا، اوو مورالس و دانیل اورتگا گردید.
این درحالیست که کشورهای آمریکای لاتین هم به جهت بعد و مسافتی که با جمهوری اسلامی ایران دارند و هم به دلیل حساسیت و اهمیتـی کـه بـرای ایـالات متحـده آمریکـا و مقامـات کـاخ سـفید دارا هسـتند، برقراری رابطۀ نزدیک با کشورهای مزبور نـه تنهـا مطلـوب جمهـوری اسـلامی ایـران نبـوده ، بلکـه باعـث افزایش تحریم ها و فشارهای بین المللی علیه ایران شـده و در نتیجـه امنیـت و منـافع ملـی را بـا خطـرات و چالش های عدیده ای مواجه میسازد که به هیچ وجه در شرایط کنونی به نفع ملت و کشور ایران نیست .