چکیده:
بعد از وقایع سال 2010 در جهان اسلام، گسترۀ جدیدی از جریانهای افراطگرای اسلامی ظهور یافت که خشونت، درگیریهای فرقهای، تکفیر، بیثباتی سیاسی و تلاش برای دولتسازی از مهمترین اقدامات آن است. وسعت و شدت عملیات گروههای افراطی مزبور از جمله داعش به حدی است که سنجش قدرت و نفوذ آنها نزد صاحبنظران روابط بینالملل، از اهمیت خاصی برخوردار است. اما آنچه عمدتاً در این بین از آن غفلت شده، آیندۀ قدرت و نفوذ داعش در جهان اسلام است. از طرفی، آیندهپژوهی قدرت و نفوذ داعش، مستلزم بررسی سازههای تاریخی، سیاسی و اجتماعی افراطگرایی اسلامی است. این پژوهش بر این باور است که تقویت افراطگرایی اسلامی بیش از آنکه ناشی از بسترهای اجتماعی و داخلی کشورهای اسلامی باشد، حاصل راهبرد غرب برای مهار «اسلام سیاسی» توسط «اسلام افراطی» است. از اینرو، این پرسش مطرح است که آیندۀ نفوذ و قدرت داعش در جهان اسلام چگونه و براساس چه سازوکارهایی تحلیلپذیر است؟ فرضیۀ این نوشتار بر این بنیاد استوار است که قدرت و نفوذ داعش بهطور کامل نابود نخواهد شد و از سوی دیگر چندان نخواهد بود که افراطیون داعش بهعنوان یک دولت به رسمیت شناخته شوند. اثبات این فرض براساس تشخیص جایگاه آیندهپژوهی در ابعاد و اضلاع قدرت و نفوذ خواهد بود (نوآوری). نوع تحقیق حاضر نظری-کاربردی، رویکرد آن توصیفی- تحلیلی، شیوۀ گردآوری اطلاعات، کتابخانهای و اسنادی و روش پژوهش سناریوپردازی است.
After the events of 2010 in the Muslim world، Islamic extremist have promoted excommunication، violence and also trying to state-building. For scholars of international relations is very important the extent and intensity of the operations of terrorist groups such as ISIS. But scholars have not examined the future of power and influence of ISIS in the Muslim world. However، future studies ISIS power and influence، needed to examine the structures of historical، social and political Islamic extremism. The study believes that the strengthening of Islamic extremism، rather than being caused by internal social contexts and the Muslim countries is strategy of West to contain "Political Islam" by "radical Islam". So، the question is how can we analyze future of influence of the ISIS in the Muslim world? The hypothesis is that power and influence of ISIS will not be completely destroyed. On the other hand Islamic extremists will not be recognized as a state. This is exactly what the West wants.
خلاصه ماشینی:
تحلیلی آینده پژوهانه از قدرت و نفوذ افراط گرایی اسلامی در جهان اسلام (مطالعۀ موردی: داعش ) ١ محمدحسن جمشیدی استادیار گروه روابط بین الملل دانشکده علوم انسانی دانشگاه تربیت مدرس محمد داوند دانش آموختۀ دکتری گروه روابط بین الملل دانشکده علوم انسانی دانشگاه تربیت مدرس (تاریخ دریافت ١٣٩٥/٦/٢٠ – تاریخ تصویب : ١٣٩٥/١٢/١٦) چکیده بعد از وقایع سال ٢٠١٠ در جهان اسلام ، گستره جدیدی از جریان های افراط گرای اسلامی ظهور یافت که خشونت ، درگیریهای فرقه ای، تکفیر، بیثباتی سیاسی و تلاش برای دولت سازی از مهم ترین اقدامات آن است .
اقدامات تروریستی جریان های تکفیری این گروه ها، به ویژه داعش در 2 کشورهای مسلمان عراق و سوریه ، از بزرگ ترین چالش های جهان اسلام است که منطقۀ غرب آسیا را وارد مرحلۀ سرنوشت سازی کرده است (سمیعی اصفهانی و شفیعی سیف آبادی، ١٣٩٤: ٢٠٠).
گامبیر نیز به طور ضمنی اشاره میکند که نفوذ و قدرت داعش در آینده جهان اسلام با خطر زیادی روبه رو نیست ؛ چراکه آمریکا و ائتلاف بین المللی نمیتوانند بدون از میان برداشتن سازه های کلی افراط گرایی اسلامی در منطقه به مبارزه با داعش بپردازند (٢٠١٥٢٨,Gambhir).
نقد تاریخچه و نوآوری باید ذکر کرد که همۀ پژوهش های بررسیشده ، معضل نفوذ و قدرت داعش را به طور خاص در جهان اسلام بررسی نکرده اند؛ همچنین آینده پژوهی این پژوهش ها بدون توجه به بافت سیاسی و تاریخی افراط گرایی اسلامی در جهان اسلام بوده است ؛ نیز، سناریوهای آنها در ارتباط با داعش مبتنی بر مختصات و ویژگیهای علمی «قدرت » و «نفوذ» نیست .