چکیده:
سکوت سازمانی از مباحث نوظهور در حوزه اخلاق و مدیریت رفتار سازمانی است. بیشتر نوشتههای موجود، نادرستی اخلاقی آن را مفروغعنه گرفته، درصدد تحلیل علل و عوامل آن برآمدهاند. نوشتار حاضر ضمن نادرست دانستن آن پیشفرض و با الهام از «روش فرایندی اکتشاف نظریه اسلامی»، به دنبال اکتشاف حکم اخلاقی آن از نگاه اسلام است. دستاوردهای تحقیق نشان میدهد سکوت سازمانی به خودی خود نه خوب است و نه بد؛ بلکه «حسن فعلی» آن منوط به این است که 1. در خدمت اعتلای جامعه اسلامی و عزت مسلمین باشد؛ 2. از روی دوراندیشی پارسایانه صورت گیرد؛ 3. با اصل مشورتدهی و مشورتگیری منافات نداشته باشد؛ 4. با مسئولیتپذیری تعارض نداشته باشد؛ 5 همچنین هنجارهای کلانی مثل «عدالت»، «ظلمستیزی»، «اعانه بر برّ» و «پرهیز از اعانه بر اثم» را نقض نکند. و درصورتی از «حسن فاعلی» و درنتیجه «حسن اخلاقی» برخوردار خواهد شد که به هدف قرب الهی و انجام وظیفه دینی صورت گرفته باشد.
Organizational silence is one of the emerging issues in the field of ethics and organizational behavior management. Most of the existing writings, having thought its moral falsity as something established, have sought to analyze the causes and factors. The present paper, disagreeing the presupposition and being inspired by the "processional method of exploring Islamic theory", seeks to discover its moral decree from the point of view of Islam. As concluded in the paper, organizational silence is neither good nor bad in itself, but its goodness lies in (1) serving as a support for the Islamic community and the dignity of the Muslims; (2) being done on the basis of a pious approach; (3) not conflicting with the principle of consultation; (4) not being in conflict with responsibility. (5) It also does not violate such notable norms as "justice" and "being against oppression". And in the case of "husni faili" and, as a result, "moral goodness", it may be taken as performed for the purpose of divine revelation and religious duty.
خلاصه ماشینی:
براین اساس مسئله اصلی مقاله حاضر این است که نگاه اسلام به سکوت سازمانی کارکنان چیست؟ در چه شرایطی آن را موجه میداند و در چه شرایطی غیرموجه و نادرست؟ یا در چه شرایط و با چه قیودی میتوان سکوت سازمانی را فضیلت یا رذیلت دانست؟ بدین منظور لازم است به دو سؤال فرعی نیز پاسخ داده شود، نخست اینکه سکوت سازمانی چیست؟ و دوم اینکه علل و عوامل سکوت سازمانی کداماند؟ روش تحقیق تحقیق حاضر با الهام از مدل «فرایند اکتشاف نظریه اسلامی در علوم انسانی» صورت میگیرد که در کتاب روششناسی علوم انسانی اسلامی ذکر شده است.
با جستجو در منابع مختلفی که در این زمینه در دسترس بود، اهم تعاریف ذکر شده را میتوان در جدول زیر مشاهده کرد: جدول تعاریف «سکوت سازمانی» به تصویر صفحه مراجعه شود با تأمل در اینجا پیشگفته میتوان گفت سکوت سازمانی عبارت است از «خودداری آگاهانه و عملی عضو یا جمعی از اعضای یک سازمان از اظهار نظر و ارائه پیشنهاد در مورد مسائل گذشته، جاری یا آینده سازمان».
علیرغم مقالات متعددی که در این موضوع نوشته شده، هنوز تعریفی یکسان از آن ارائه نشده است؛ اما با بررسیهای انجام شده و تحلیل منابع مختلف میتوان گفت منظور از سکوت سازمانی در مطالعات مدیریت رفتار سازمانی، عبارت است از «خودداری آگاهانه و عملی عضو یا جمعی از اعضای یک سازمان از اظهارنظر و ارائه پیشنهاد در مورد مسائل گذشته، جاری یا آینده سازمان».