چکیده:
تخریب منابع طبیعی از پارادایم انسان مدرن ناشی می شود، زیرا، در سایه قدرتی که از فنّاوریها و سنت شکنی های جاهلانه بدست آورد، آن ها را ابزار تحقق اهداف خود ساخت که پیامد آن، بحران های زیست محیطی است. بنابراین تلاش برای رفع این بحران ها باید از اصلاح پارادایم آغاز شود. در این بررسی، از روش اسنادی برای مرور و نقد اسناد آموزش صیانت منابع طبیعی و از روش تبیینی برای توصیف چرایی و ضرورت تبیین پارادایم دینی (اسلامی) در آموزش صیانت از منابع طبیعی استفاده گردید. تبیین هستی شناسی، شناخت شناسی، روش شناسی، انسان شناسی و ارزش شناسی پارادایم دینی (اسلامی) آموزش صیانت از منابع طبیعی مهم ترین یافته های این مطالعه می باشند. اگر چه راه های گوناگون برای پیشگیری بحران های عرصه های منابع طبیعی توصیه می شود، امّا محققّان و برنامه ریزان بر این باورند که اتکاء صرف بر توصیه های فنّی، چاره ساز نیست. زیرا این بحران ها نشانهی فاجعهای بزرگتر یعنی پارادایم های مبتنی بر دوری انسان از مبداء و خالق هستی است. لذا نیازمند پارادایم دینی برای آموزش صیانت از منابع طبیعی با لحاظ داشتن دانش ماوراء الطبیعه دانش علمی/ تحلیلی دانش و اخلاق قدسی هستیم که می تواند مورد استفاده برنامه ریزان و مسئولان منابع طبیعی کشور قرار گیرد.
Natural resources destruction is rooted in modern man’ paradigm. This happened because of technology intensive use as well as ignorance of traditions; however, these two led to environmental crisis. To resolve this problem, the mankind must change his behavior morally according to a Religious paradigm (Islamic). In this study, Two methods were used: the document review method was to study natural resources preservation education literatures. The explanation method was used to explane why we need a Religious paradigm (Islamic) for preservation of natural resources education .The outcomes of this study are explaning ontology, epistemology, methodology, anthropology and axiology of Religious paradigm (Islamic) for preservation of natural resources education. Although the various ways are recommended to prevent crises in natural resources context however, natural resources researchers and planners believe that relying only on technical advices is not essentially applicable. Because these crises represent a human tragedy: ignorance of God Who is creator of the universe. For this reason a Religious paradigm based on "Analytical/scientific knowledge", "Metaphysical Knowledge" and "Religious/ethical Knowledge" is essential. This paradiagm can be used by planners and officials for preservation of natural resources education
خلاصه ماشینی:
اهمیت یافتن تأثیر باورهای اخلاقی و ارزش های مذهبی بر رفتار با دیگران و از جمله رابطه با منابع طبیعی ، تأکید بر این دارد که راه حل مشکلات تخریب منابع طبیعی ، در بازگشت مجدد به سنت ادیان باید جستجو شود (عابدی سروستانی ، شاه ولی و محقق داماد، ١٣٨٦)، زیرا ادیان به انسان کمک می کنند تا آگاهانه و ناخودآگاه تعامل درست با طبیعت و منابع طبیعی را شکل دهد (حدادی ، ١٣٨٧؛ ابدی ، ١٣٩٢).
برای پیشگیری از تخریب هرچه بیشتر منابع طبیعی و رفتار عاقلانه و عارفانه با این نعمت ها و هدایای الهی ، باید در راستای ارتقا و تغییر دانش و بینش آحاد جامعه تلاش ها و اقدام هایی انجام گیرد که بهره گیری از رهنمودهای ادیان از جمله دین مبین اسلام در کنار یافته های علمی از مهم ترین این شیوه هاست .
در اصول (٤٥ و ٥٠) قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به این امر اشاره شده است ؛ اما وظیفه صیانت از اراضی ملی و منابع طبیعی به عنوان انفال مطابق قانون برعهده سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور است که این وظیفه حاکمیتی را قائم مقامی ازسوی رهبری و ولایت فقیه انجام می دهد که در صورت بروز هر نوع تخلف و تعدی در اراضی ملی ، با متخلف برابر قانون رفتار می شود (لقمان پور، قاسمی و جعفریان ، ١٣٩٣).