چکیده:
آیت الله محمد تقی نجفی اصفهانی مشهور به آقا نجفی، در ربیع الثانی 1262 ه. ق/ 1849 م به
دنیا آمد. شخصیت آقا نجفی علاوه بر بعد مذهبی و علمی دارای ابعاد سیاسی، اقتصادی است. او
فعالیتهای سیاسی خود را از قیام تنباکو شروع کرد و اوج اقدامات سیاسی او در انقلاب مشروطه
بود. اقدامات اقتصادی او در جهت مقابله با نفوذ اقتصادی کشورهای اروپایی بود. او در این راستا
ابتدا استفاده ازکالاهای اروپایی )روس و انگلیس( را تحریم کرد و استفاده از کالای ایرانی را به
صورت عملی عملی ترویج داد. پژوهش حاضر با هدف بررسی کارنامه سیاسی و اقتصادی در
دوره قاجار از این نظر اهمیت دارد که قصد دارد به این پرسش ها پاسخ دهد: زمانه و شرایط
حاکم بر اصفهان چه بازتابی بر کارکرد اقتصادی محمد تقی آقا نجفی داشت؟ اقدامات اقتصادی
محمد تقی آقا نجفی چگونه بود و چه میزان در اقتصاد اصفهان موثر بود؟ و اندیشههای سیاسی
محمد تقی آقا نجفی در چه زمینههایی بوده است؟ روش تحقیق در این پژوهش کتابخانهای است
و اطلاعات به صورت توصیفی، تجزیه و تحلیل گردیدند.
خلاصه ماشینی:
پشتیبانی مردم از حکم تحریم، محمد تقی آقا نجفی را بر آن داشت تا شرکت تجارتی «موئیر» و کالاهای انگلیسی را مورد حمله قرار داد و مردم را از خرید و فروش با آنها نهی کرد (آدمیت،1360: 54).
ق/1897 م آقا نجفی به دنبال درخواست «انجمن شرقی» که ترغیب مردم به استفاده از کالاهای داخلی را دستور کار قرار داده بود، حکم تحریم کالاهای اروپایی را در اصفهان صادر کرد و به دنبال آن علمای نجف هم فتواهایی را صادر نمودند (رجبی،1382: 18).
ق/1906 م محمد تقی آقا نجفی با همراهی سیزده تن از علمای اصفهان و رکن الملک شیرازی نایب الحکومه اصفهان، قراردادی امضا کردند که از این تاریخ به بعد از کاغذ و پارچههای ایرانی استفاده کنند چهار بند از این قرار داد به شرح زیر است: اولا: قبالجات و احکام شرعیه از شنبه به بعد روی کاغذ ایرانی بدون آهار نوشته شود اگر برکاغذ های دیگر نویسند مهر ننموده و اعتراض نمینویسیم.
نقش محمد تقی آقا نجفی در این واقعه مهم، محوری و فعال بود و علاوه بر ارسال تلگراف به همه ولایات اصفهان و قم، در قبال اولتیماتوم روسیه واکنش اقتصادی داشتند (روزنامه زاینده رود، 1330 هـ .
از سویی دیگر پس از قیام تنباکو، دو مجتهد اصفهانی محمد تقی آقا نجفی و نور الله نجفی برنامه ریزی کردند که علاوه بر عدم استفاده از کالاها و پارچههای خارجی در زندگی مردم میتوان امکانات داخلی را جهت تولیدات داخلی فراهم کرد و با ابتکار ایرانی تولید میکردند و ملت را برای حمایت از آن تشویق کرد و ابعاد تحریم کالاهای اروپایی را بعد عملی بخشید (نجفی،1371: 53).