چکیده:
این پژوهش با هدف شناسایی تهدیدات بعد اقتصادی امنیت ملی و راهکارهای مقابله با آنها از منظر پدافند غیرعامل در جمهوری اسلامی ایران انجام شده است. پژوهش حاضر از نظر اهداف، کاربردی، از نظر داده، آمیخته اکتشافی و از نظر نوع مطالعه، الف؛ پیمایش مقطعی و ب؛ مبتنی بر نوع دلفی است. نمونه آماری پژوهش در بخش کیفی و با رویکرد نمونهگیری هدفمند، 30 نفر از خبرگان حوزه پدافند غیرعامل و امنیت ملی بودند که نظرات آنها به روش دلفی و در سه مرحله جمعآوری گردید. در انتهای بخش دلفی تعداد هشت عامل زیربنایی (مولفه) و 169 شاخص شناسایی شد. در بخش کمی نیز جامعه آماری پژوهش را کارکنان سازمان پدافند غیرعامل، دانشجویان رشته پدافند غیرعامل دانشگاههای فارابی و داعا و همچنین استادان خبره در این حوزه به تعداد 200 نفر تشکیل دادهاند که با توجه به محدودبودن جامعه آماری، حجم نمونه بهصورت تمامشمار درنظر گرفته شد و همه اعضای جامعه آماری بهعنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند. روایی پرسشنامه (ابزار پژوهش) از طریق روایی محتوا و روایی سازه بررسی و مورد تایید قرار گرفت. برای تعیین میزان پایایی نیز از آزمون آلفای کرونباخ با ضریب آزمون 9/0 و پایایی ترکیبی استفاده شد. ساختار عاملی شاخصهای نهایی با استفاده از هر دو شیوه تحلیل عاملی اکتشافی و تاییدی و با استفاده از نرمافزارهای اسپیاساس و اسمارت پلاس بررسی گردید. ابتدا برای بررسی اینکه آیا شاخصهای تهدیدات اقتصادی و همچنین شاخصهای پدافند غیرعامل در حوزه اقتصادی امنیت ملی در میان نمونه آماری پژوهش، ساختار هشت عاملی را تکرار خواهد کرد یا نه تحلیل عاملی اکتشافی با واریماکس روی دادهها صورت گرفت. نتایج تحلیل عاملی اکتشافی نشان داد که میتوان شاخصهای شناساییشده را به هفت عامل کاهش داد. همچنین نتایج تحلیل عاملی تاییدی نشان داد که الگوی نهایی از برازش مطلوب )822/0(GOF= برخوردار است. ازاینرو، الگوی نهایی مورد تایید قرار گرفت
خلاصه ماشینی:
از طرفی با توجه به وجود تهدیدات (سخت، نرم و نیمهسخت) برای کشور، همۀ آحاد مردم و دستگاهها بایستی همواره آمادۀ مقابله با هرگونه فعالیت خصمانه و براندازانه از سوی دشمنان داخلی و خارجی بوده تا بدون غفلت و غافلگیری بتوانند واکنش مناسب را در زمان و مکان لازم از خود نشان دهند؛ ازاینرو، شناخت دقیق و عمیق منابع و امکانات، ابعاد، مؤلفهها و شاخصهای موجود و آگاهی از میزان کارایی و چگونگی عملکردها که با کسب اطلاعات از شرایط نیروی انسانی، امکانات و تجهیزات و روشهای بهکارگیری تواناییها از طریق سامانههای پدافند غیرعامل مهیا میگردند، همواره موجب دغدغۀ خاطر و از مشکلات اساسی مسئولان کشور است که لازمۀ موفقیت در این حوزه، اتخاذ الگوی کارآمد و ایجاد ساختارهای مناسب برای سامانۀ پدافند غیرعامل در سطح کشور خواهد بود.
از آنجا که ماهیت تهدیدات اقتصادی در سالهای اخیر با تغییرات چشمگیری روبهرو بوده است، بهگونهای که امروزه صرفا جوامع با یک نوع خاص از تهدید اقتصادی روبهرو نبوده و مورد هجمۀ طیفی از این نوع تهدیدات قرار دارند، به نظر میرسد، لازم است تا راهبردهای پدافند غیرعامل نیز همزمان با این تغییر موضوع و سمت تهدید، تدوین گردد تا با طراحی الگوی بهینۀ تهدیدات بعد اقتصادی امنیت ملی و راهکارهای مقابله با آنها از منظر پدافند غیرعامل در راستای کاهش آسیبپذیری و ارتقای توان دفاعی کشور در حوزۀ اقتصاد گامی برداشته شود.
الگوی بهینه برای شناخت تهدیدات بعد اقتصادی امنیت ملی و راهکارهای مقابله با آنها از منظر پدافند غیرعامل چگونه است؟ فرضیۀ پژوهش در پژوهشهایی که امکان پیشبینی نتایج پژوهش وجود ندارد و یا حتی در پژوهشهایی که پیشبینی روابط بین متغیرها مناسب نیست، بهتر است که در آنها، مسئله یا موضوع پژوهش فقط بهصورت سؤال مطرح شود.