چکیده:
امام سجاد علیه السّلام در دوران خفقان بعد از قیام عاشورا برای یادآوری هدف این قیام، مضامین عمیقی را در قالب دعا مطرح کردند. یکی از مضامین مورد توجه «رضا» است. امام سجاد امام سجاد علیه السّلام در دوران خفقان بعد از قیام عاشورا برای یادآوری هدف این قیام، مضامین عمیقی را در قالب دعا مطرح کردند. یکی از مضامین مورد توجه «رضا» است. امام سجاد علیه السّلام در صحیفه سجادیه 79 بار به «رضا» اشاره نموده اند؛ با این وجود بررسی آن در صحیفه مورد توجه محققان قرار نگرفته است. ازاینرو در این تحقیق با مراجعه به متن صحیفه سجادیه، مفهوم رضا تبیین و راههای تحصیل آن و کارکردهای آن در نگاه امام سجاد با روش توصیفی - تحلیلی، واکاوی شده است. اگرانسانها حالشان در موقعیت بلا، گرفتاری و مصیبت مانند وقتی باشد که در حالت رخاء و آسایش و رفاه به سر میبرند، به مقام رضا رسیده اند؛ البته طبق دیدگاه امام سجاد علیه السّلام ، رضا یک رابطه دو سویه بین خدا و بنده است؛ انسان ها با رعایت معیارهایی مانند ایمان، عمل صالح، اطاعت از خدا، ترک گناه و انجام واجبات، می توانند موجبات رضایت خدا از خودشان را فراهم کنند. همچنانکه، بنده با نگرش و رفتارش می تواند رضایت خود از خدا را نشان دهد. در بعد رفتاری، اطاعت از خدا و جانشینان او در زمین، عبادت خدا و در بعد نگرشی، رضا به قضای الهی و شهادت به اینکه خداوند، رزق را به عدالت در میان بندگان تقسیم میکند، نشاندهنده رضایت بنده از خداست. هنگامیکه خدا از بندهای راضی باشد، او را از حوادث شر محفوظ میدارد؛ همچنانکه درجه چنین بندهای را در میان بندگان بالا میبرد و بهشت را به او پاداش میدهد.
خلاصه ماشینی:
اگرانسانها حالشان در موقعیت بلا، گرفتاری و مصیبت مانند وقتی باشد که در حالت رخاء و آسایش و رفاه به سر میبرند، به مقام رضا رسیده اند؛ البته طبق دیدگاه امام سجاد (، رضا یک رابطۀ دو سویه بین خدا و بنده است؛ انسان ها با رعایت معیارهایی مانند ایمان، عمل صالح، اطاعت از خدا، ترک گناه و انجام کارشناس ارشدفلسفه و کلام اسلامی، دانشگاه باقرالعلوم(.
3-1-2- اطاعت از پیامبر اسلام (و ائمه (و حمایت از آنها حضرت محمد (و خاندانش، نشانههایی برای هدایت هستند و خدا بهوسیلۀ آنها راه رضا و خشنودی خود را روشن کرده است: «اللّهُمّ وَ كَمَا نَصَبْتَ بِهِ مُحَمّداً عَلَماً لِلدّلَالَةِ عَلَیكَ وَ أَنْهَجْتَ بِآلِهِ سُبُلَ الرّضَا إِلَیكَ، فَصَلّ عَلَى مُحَمّدٍ وَ آلِهِ؛ خدایا، همچنانکه به کتاب خود محمد را برای دلالت بر خویش نشانه ساختی و به آلمحمد راههای رضای خود را آشکار کردی، پس بر محمد و آلش رحمت فرست» (دعای 42 و 47).
همچنین، طبق گفتۀ امام سجاد(بندهای که میخواهد به مقام رضای خدا برسد باید شکر و سپاسش در برابر چیزهایی که خدا از او بازداشته، از شکر و حمد برای نعمتهایی که خدا در اختیارش قرار داده است، بیشتر باشد: «وَ اجْعَلْ شُكْرِی لَكَ عَلَى مَا زَوَیتَ عَنّی أَوْفَرَ مِنْ شُكْرِی إِیاكَ عَلَى مَا خَوّلْتَنِی» (دعای 35).
4-5-2- آمرزش گناهان امام سجاد(آمرزش گناهان را از کارکردهای اخروی رضایت خدا از بنده معرفی کرده است؛ بدین معنا که خداوند از روی احسان، بندههایی را که از آنها راضی است، میآمرزد: «اَللَّهُمَّ وَاَصْحابُ مُحَمَّدٍ خآصَّةً الَّذینَ اَحْسَنُوا الصَّحابَةَ وَالَّذینَ اَبْلَوُا الْبَلآءَ اَلْحَسَنَ فى نَصْرِهِ...