چکیده:
در طول سه دهه اخیر فضای سایبر نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران همواره با تهدیدات متنوع و مستمری از سوی بیگانگان مواجه بوده، بهطوری که فضای سایبر بهعنوان ابزار اصلی سرویسهای اطلاعاتی برای جاسوسی و خرابکاری قرار داشته است. عدم پیشبینی و اعمال راهکارهای پیشگیرانه برای صیانت امنیتی فضای سایبر نیروهای مسلح بهمنظور پیشگیری و مقابله با این تعرضها با مدیریت نظاممند و یکپارچه تبعات جبرانناپذیری را به همراه خواهد داشت.
بر این اساس ارائه الگویی راهبردی جهت خنثیسازی این تهدیدات از ضرورتها به شمار میآید و هدف از این پژوهش دستیابی به الگوی راهبردی صیانت امنیتی فضای سایبر نیروهای مسلح با شناسایی ابعاد، مولفهها، روابط فیمابین آنها است.
محقق با استفاده از روش پژوهش آمیخته، ابتدا از روش کیفی با استفاده از روش تحلیل مضامین اقدام به مطالعه فرامین، تدابیر فرماندهی معظم کل قوا، اسناد بالادستی کشور و نیروهای مسلح در حوزه سایبر پرداخته است و پس از استخراج مدل مفهومی صیانت امنیتی فضای سایبر نیروهای مسلح، با تشکیل جلسات گروه خبرگی و مصاحبه با خبرگان به توصیف متغیرها بهمنظور شناسایی ابعاد، مولفهها در الگو پرداخته شد و برای تایید مدل مفهومی به دست آمده پرسشنامهای محقق ساخته تدوین گردید و جمعآوری اطلاعات پرسشنامهای و تجزیه و تحلیل دادهها انجام پذیرفت.
نتایج این تحقیق نشان میدهد که الگوی راهبردی صیانت امنیتی، دارای 3 بعد و 19 مولفه است که مهمترین مولفهها در بعد عوامل اصلی فضای سایبر نیروهای مسلح به ترتیب دادهها و اطلاعات، کاربران، شبکه و زیرساخت، خدمات و نرمافزار است. همچنین مهمترین مولفهها در بعد اهداف امنیتی فضای سایبر نیروهای مسلح به ترتیب محرمانگی، احراز هویت، یکپارچگی و صحت، دسترسی پذیری، انکارناپذیری و در نهایت حفاظت از حریم خصوصی سازمان است. در بعد اقدامات و راهکارهای صیانت امنیتی فضای سایبر نیروهای مسلح نیز مهمترین مولفهها عبارتند از شناسایی منابع و داراییهای سایبری، محافظت، تشخیص و کشف، تحلیل، پاسخ و واکنش، بازیابی، بازدارندگی، مقابله موثر، نوآوری و تحول است.
خلاصه ماشینی:
محقق با استفاده از روش پژوهش آميخته ، ابتدا از روش کيفي با استفاده از روش تحليل مضامين اقدام به مطالعـه فرامين ، تدابير فرماندهي معظم کل قوا، اسناد بالادستي کشور و نيروهاي مسلح در حوزه سايبر پرداختـه اسـت و پس از استخراج مدل مفهومي صيانت امنيتي فضاي سايبر نيروهاي مسلح ، با تشکيل جلسـات گـروه خبرگـي و مصاحبه با خبرگان به توصيف متغيرها به منظور شناسايي ابعاد، مؤلفه ها در الگو پرداخته شد و براي تأييـد مـدل مفهومي به دست آمده پرسشنامه اي محقق ساخته تدوين گرديد و جمع آوري اطلاعات پرسشنامه اي و تجزيـه و تحليل داده ها انجام پذيرفت .
به عبارتي فضاي سايبر نيروهـاي مسـلح مشتمل بر تمامي شبکه هاي صوت ، ديتا، نرم افزارهاي عملياتي، سخت افزارهـاي ارتبـاطي رايانـه اي ، تجهيزات و ادوات نظامي مجهز به سامانه هاي فاوا به صورت مستقل يا مرتبط ، محـدود يـا گسـترده که در آن تبادل اطلاعات در راستاي اجراي مأموريت ايجاد و در حال توسعه است ؛ مي باشد (طرح ارتقاء امنيت و افزايش قدرت دفاع سايبري در نيروهاي مسلح ، ١٣٩٤: ١٣).
) شکل (١): ابعاد فضاي سايبر نيروهاي مسلح با توجه به تعاريف ارائه شده و همچنين بر اساس مطالعه اسناد و مدارک معتبر علمي در حوزه سايبر مهم ترين ابعاد فضاي سايبر علي الخصوص فضاي سايبر نيروهاي مسلح که بايد صيانت شـود تا از هرگونه آسيب و تهديد حفـظ گـردد داراي ٤ رکـن اصـلي مـيباشـد کـه عبارتنـد از داده و اطلاعات ، کاربران ، شبکه و زيرساخت ، خدمات و نـرم افـزار در شـکل ١ ابعـاد فضـاي سـايبر نيروهاي مسلح ترسيم گرديده است .