چکیده:
مقاله حاضر رویکرد پیشگیری و تقدم آن را بر درمان در تربیت اسلامی بررسی می کند. مؤلف نخست سطوح و مراحل پیشگیری را مشخص کرده و به این نتیجه می رسد که پیشگیری سه سطح و سه مرحله دارد که عبارتند از: پیشگیری کردن، هجرت دادن و ایمن ساختن. سپس در ادامه، سطح و مرحلة اول پیشگیری را به تفصیل بر اساس آیات قرآنی بررسی و دلایل تقدم این مرحله بر سایر مراحل را بیان میکند.
خلاصه ماشینی:
مفهوم پيشگيري تربيت به عنوان فرايندي هدفمند موانعي احتمالي بر سر راه خود دارد و بايد براي عبور از آنها انديشه كرد.
از جمله مفاهيم كليدي اين مباحث واژه «پيشگيري» 2 است كه در سه سطح تعريف ميشود: پيشگيري اوليه عبارت است از تمام اقداماتي كه افراد ظاهرﴽ سالم به قصد كمك به خود جهت نيل به حداكثر سلامت و اجتناب از بيماري انجام ميدهند؛ اقداماتي نظير استفاده از كمربند ايمني، تغذيه مناسب، و ورزش و...
ذكر اين سه فرض كمك ميكند تا صورت مسأله روشنتر شود و درنتيجه بصيرت لازم براي برنامهريزي و تصميمگيري مناسب به دست آيد: الف ـ نخستين فرض آن است كه جامعه از مركز و منشأ انحراف دور بوده و افراد در شهري امن و سلامت تنفس كنند.
اين همه امر و نهيهايي كه در آموزههاي ديني آمده و اين همه واژگان «اجتناب» و «حذر» كه در آيات و روايات تكرار شده حكايت از چه ميكند، اگر نشاندهنده روح «پرهيز» ـ كه حاكم بر دستورالعملهاي مذكور باشد ـ نيست؟ اين نكته نيز جاي تأمل دارد كه دستورات مذكور مطابق عقل سليم بشر و به اصطلاح علم اصول «ارشادي» است يعني اين طور نيست كه اگر شارع امر و نهي نميكرد عقل بشر متفطن و متوجه اهميت موضوع نشود.
توضيح آنكه بعضي از محققان در نوشتههاي خود پس از برشمردن ويژگيهاي عصر حاضر ـ و اينكه ديگر هيچ انديشهاي و هيچ فرهنگي در انزوا نخواهد ماند ـ توصيه ميكنند كه، از اين پس به جاي تأكيد بر شيوه قديم تقوا به روشهاي جديد و كارآمدي نياز داريم تا بتواند افراد را در شرايط جاري حفظ كند.