چکیده:
«دیگری»، از موضوعات مهم طرحشده در حوزههای مطالعات فرهنگی، فلسفی، انسانشناختی و نشانه- معناشناسی است. یکی از مبحثهای اصلی گفتمان عرفانی شرق، «دیگری» است و اصولا در تمام عرفان مساله مهم، نگاه کردن از منظر «دیگری» است. مساله «دیگری»، از ویژگیهای شاخص گفتمان عرفانی و فرهنگی مولانا نیز به شمار میآید. در گفتمان مولانا، دیگری در کارکردهای مختلف گفتمانی نمود مییابد و پیوسته تعاملی میان دیگری و من برقرار میشود. مساله مهم این است که این تعامل، چگونه تحقق مییابد و چه طور در شکلدهی به معنا دخالت میکند. براساس این، پرسش اصلی پژوهش حاضر این است که چگونه و بر اساس کدام کارکردهای گفتمانی، تعامل میان دیگری و من تحقق میپذیرد و این تعامل در قالب چه گفتمانی طرح و نمایه میگردد. در واقع، هدف مقاله، تبیین ویژگیهای نظام «دیگرمحور» و چگونگی تحقق آن، در دو نمونه از غزلهای مولانا و بررسی نقش آن در شکل دهی به فضاهای فرهنگی و ارزشی است. فرضیه پژوهش از این قرار است که در غزل مولانا «دیگری» حضوری متمرکز دارد و مرکز انرژیها است. هر چند این وجه متمرکز، در فرایندی تطبیقی حضور خود را به صورت متکثّر به تمام فضا تسرّی میدهد و با ارتقای پایگاه حضوری من، ابژهها و سوژهها، وضعیتی استعلایی را رقم میزند. این وضعیت، برآیند حضور بنیادی دیگری دیگریها (فرامن) است که همه عوامل گفتمانی در پیوند با او معنا و ارزش مییابند.
خلاصه ماشینی:
این پژوهش با اتخاذ روش توصیفی - تحلیلی ، دو نمونه از غزل های مولانا را در دیـوان شـمس کـه در آن ، دیگری حضور مؤثری دارد، مورد بررسی قرار می دهد و از ایـن رهگـذر الگـویی از نظـام گفتمانی دیگرمحور را از منظر مولانا معرفی می کند.
در «نشانه - معناشناسی هستی محور از بـرهـم کنشـی تـا اسـتعلا بـر اساس گفتمان رومیان و چینیان مولانا» (٢٠١٥ ,Kanaʹni &Shairi )، کارکرد گفتمانی نور و رنگ در داستان رومیان و چینیان مبتنی بر رویکرد نشانه - معناشناسی بررسی و تأکیـد شـده اسـت کـه بـه واسطۀ حضوری پدیدارشناختی ١، معنا گستره ای از استحاله تا استعلا٢ مـی یابـد.
در «تحـول بازنمـایی دیگـری در انیمیشـن هـای برنـدٔە جـایزٔە اسـکار» ( & Ravadrad ٢٠١٧ ,Alehpour)، با استفاده از روش تحلیـل نشـانه شناسـی بـارت ٥، ایمـاژ دیگـری از نظـر نـژاد، جنسـیت و همچنـین دلالـت هـای صـریح ، ضـمنی و ایـدئولوژیک تحلیـل و ایـن نتیجـه بـه دسـت آمده است که نژاد و جنسیت ، تعیین کنندٔە دیگری بودن افراد نیست ، بلکه اندیشه و رفتـار اسـت کـه مشـخص مـی کنـد چـه کسـی دیگـری اسـت .
The Other and its Role in Rumi‘s Discourse Ebrahim Kana‘ni1 Received: 02/12/2017 Accepted: 19/05/2018 Abstract ”The other“ is among the important subjects raised in various fields of cultural, philosophical, anthropological, and semiotic studies.
Therefore, the main question in the present study is how and according to which discursive and cultural conditions and functions, interaction between ”the other“ and the ego is realized and in what form of discourses these interactions are presented.