چکیده:
شناخت محیط اطراف و کسب اطلاع از ساختار آن یکی از ویژگیهای انسان هوشمند است، تا جایی که به علت ضرورت این امر و نیز ایجاد سهولت در استفاده از آگاهیها و اطلاعات کسب شده،طبقهبندی و جداسازی دانستههای خود را به عنوان ابزاری در اختیار میگیرد. بشر از همان آغاز تمدن انسانی به صورت ابتدایی اقدام به این کار کرده و آن را طی قرون متمادی ادامه داده تا جایی که در عصر حاضر به اوج تکامل فکری خود رسیده است و این میسر نبوده مگر با استفاده از فناوریهای جدید و دستاوردهای آن.منابع جغرافیایی نیز نه تنها از این قاعده جدا نیستند بلکه به خاطر ویژگیهای منحصر به فرد خود اولویت و حساسیتهای خاصی دارند.در اینجا ضمن اشاره به تاریخچهء تدوین نقشه در ایران و جهان به چگونگی فرایند تهیهء نقشه به کمک فناوری حاضر و گسترش نقشه در حد رقومی شدن ایران و جهان پرداخته شده است.
خلاصه ماشینی:
"با این حال تعاریف مختلفی برای نقشه ثبت شده است که از جمله میتوان به موارد زیر اشاره کرد: نمایش قراردادی پدیدههای فضایی در یک سطح هموار؛ نمایش سطح زمین یا قسمتی از آن معمولا بر روی یک سطح هموار؛ تصویری جغرافیایی که در آن خشکیها و دریاها برحسب طول و عرض جغرافیایی ترسیم شده باشند؛ نمایش گرافیکی عوارض طبیعی و مصنوعی موجود بر سطح زمین یا درون آن، بر روی یک سطح هموار و براساس یک مقیاس مشخص؛و برگرداندن شکل و شمایل طبیعت در یک مقیاس معین بر روی یک صفحهء فلز، پارچه،چوب،و مانند آن((12:33)).
در شهر بولونی ایتالیا، برای اولین بار اطلس جغرافیایی مشتمل بر 27 نقشه،که در حدود 150 سال پس از میلاد توسط بطلمیوس برمبنای صحیح رسم شده بود و طول و عرض جغرافیایی را نیز به نقشههای خود افزوده بود،چاپ و منتشر شد.
اکنون روشهای سنتی جای خود را به روشها و فنون جدید داده است؛به گونهای که استفاده از تکنیکهای رایانهای و پیشرفته در تهیهء نقشه نه تنها در کشور ما رشد قابل توجهی داشته و بسیاری از امور کارتوگرافی و تهیهء نقشههای مختلف با نرم افزارهای گوناگون انجام میگیرد،بلکه با به کارگیری علوم مختلف از جمله ریاضیات،فیزیک، نجوم،و سایر علوم وابسته و همچنین با در اختیار گرفتن امکانات ماهوارهای و سایر فناوریهای موجود توانستهاند در کنار نقشههای هوایی زمین،نقشههایی مبتنی بر حقایق قابل رؤیت،از کهکشانها و ستارگان را نیز در اختیار جهانیان قرار دهند."