چکیده:
نیاز فطری انسان به کمال و آگاهی باعث شده است در تمامی ادیان مسیری برای رسیدن به این مقام ترسیم شود؛ اما طبیعی است دینی که تعالیم آن بهطور کامل از سوی آفریدگار طرح شده باشد، میتواند دقیقترین مسیر را ارایه دهد. در این مسیر، موجودات مقرب الهی حضور دارند و مومنان را یاری میدهند. مقاله حاضر تلاش کرده است با تطبیق روحالقدس از مسیحیت و سیمرغ از عرفان اسلامی به این سوال مهم پاسخ دهد که چه تفاوتهایی در بنیاد آنها و چه شباهتهای بنیادینی میان کارکردهای معنوی این دو برای تعالی معنوی مومنان وجود دارد. تفاوتها در دو مورد است: یکی بینش غیرتوحیدی مسیحیان درباره ذات خداوند، که باعث شده است روحالقدس برخلاف سیمرغ، منشا و صاحب آگاهی و کمال نیز باشد؛ در حالیکه سیمرغ تنها سفیر الهی است؛ تفاوت دوم به ذات این دو موجود برمیگردد که سیمرغ اساسا نمادی است برای بازنمایی عالم؛ اما روحالقدس موجودی روحانی است که گاه نمادهایی نیز برای آن تصور شده است. تشابهات، مربوط به روند کمالبخشی بود؛ هم سیمرغ و هم روحالقدس بدون محدودیت، امکان تکامل را برای بندگان مهیا کردهاند؛ اما تنها افرادی از این موهبت برخوردار میشوند که ظرفیت کمال را در خود ایجاد کرده باشند. نهایت کمال در هر دو مورد، یکی شدن با آن موجود است؛ در روحالقدس، نهایت سلوک، پر شدن از روحالقدس است؛ و در سیمرغ، انتهای راه، فنا شدن در نور.
Man’s innate need for perfection and consciousness has led all religions to devise the way this position is attained; but it is natural that the religion whose teachings are fully defined by the Creator can choose the most convenient route. Divine existents are present and help the believers throughout. The present article, applying the Holy Spirit to Christianity and Simurgh to Islamic mysticism, has attempted to answer the important question as to what differences exist in their fundamentals and what fundamental similarities exist between the spiritual functions of the two for the sake of achieving believers’ spiritual sublimity. Two differences are noticed between them: the first is the Christians’ non-monotheistic vision of the essence of God, which has made the Holy Spirit, unlike Simurgh, be the source and possessor of knowledge and perfection, while Simurgh is the only divine ambassador; the second difference is related to the essence of these two existents—Simurgh is essentially a symbol that represents the world; but the Holy Spirit is a spiritual being, and sometimes, it is thought to have more than one symbol. The similarities between them are in the process of attaining perfection; both Simurgh and the Holy Spirit have provided the servants of God with every possible means to achieve perfection. But it is only those who have the capacity to achieve perfection that have this God-given gift. The ultimate perfection in both cases is to unite with that being; in the Holy Spirit, the exemplary behavior is to be totally devoted to the Holy Spirit; and in Simurgh, the end of the path is to be completely annihilated in the light.
خلاصه ماشینی:
مقالة حاضر تلاش کرده است با تطبیق روحالقدس از مسیحیت و سیمرغ از عرفان اسلامی به این سؤال مهم پاسخ دهد که چه تفاوتهايي در بنیاد آنها و چه شباهتهای بنیادینی میان کارکردهای معنوی این دو برای تعالی معنوی مؤمنان وجود دارد.
تفاوتها در دو مورد است: يکي بینش غیرتوحیدی مسیحیان دربارة ذات خداوند، که باعث شده است روحالقدس برخلاف سیمرغ، منشأ و صاحب آگاهی و کمال نیز باشد؛ در حاليکه سیمرغ تنها سفیر الهی است؛ تفاوت دوم به ذات این دو موجود برمیگردد که سیمرغ اساساً نمادي است برای بازنمایی عالم؛ اما روحالقدس موجودی روحانی است که گاه نمادهایی نیز برای آن تصوّر شده است.
تشابهات، مربوط به روند کمالبخشی بود؛ هم سیمرغ و هم روحالقدس بدون محدودیت، امکان تکامل را برای بندگان مهیا کردهاند؛ اما تنها افرادی از این موهبت برخوردار میشوند که ظرفیت کمال را در خود ایجاد کرده باشند.
به عبارت بهتر، نیاز فطری انسان به کمال و آگاهی باعث شده است در تمامی ادیان، مسیری برای رسیدن به این مقام ترسیم شود؛ اما طبیعی است دینی که تعالیم آن بهطور کامل از سوي آفریدگار طرح شده باشد، میتواند دقیقترین مسیر را ارائه دهد.
از آنجاکه هدف ما شناسایی مصادیقی است که انسان را به سمت آگاهی و کمال پيش ميبرند، طبق آنچه مطالعات اولیه نشان میدهد، بررسی تطبیقی کارکردهای معنوی روحالقدس از مسیحیت و سیمرغ از عرفان اسلامی میتواند ما را به پاسخهاي مناسبی برساند.
روحالقدس در نظام دینی مسیحیت و سیمرغ در نظام فکری عرفان اسلامی، بهويژه سهروردی، در کمال انسانها و آگاهیبخشی نقش مهمی دارند که در این مقاله مؤلفههای معنوی آنها بهطور تطبیقی بررسی میشود.