چکیده:
این نوشتار نگاهی است به نقش تربت پاک حضرت سیدالشهدا امام حسین (ع) در زندگی روزمره و مناسک گذار از زاد تا مرگ؛ خاک مقدس که بدان تربت نیز میگویند به معنی مطلق خاک و به معنای خاص، خاکی است که از حوالی مرقد مطهر حضرت سیدالشهدا، امام حسین(ع) میآورند. همچنین به هر خاک مقدس مطهری اطلاق میشود. اماکن مقدسه از آن روی مقدساند که واقعهای در آنها رخ داده، یا ممکن است رخ بدهد{مانند شهادت امام حسین(ع)}، ماهیت آنها وابسته به انجام شعایر و آیینهاست و به تبع آن اشیایی که به نوعی به آن مکان مقدس ارتباط مییابند و استفاده از آنها، مانند مهر و تسبیح و آب تربت که از خاک متبرک کربلا تهیه می شوند، این تبرک و تقدس و امید به آینده بهتر را نوید میدهند. بررسی حاضر با روش کتابخانهای و مطالعه اسناد و کتب در خصوص مراسم گذار ( از زاد تا مرگ) بهمنظور جمعآوری اطلاعات در میان شیعیان انجام پذیرفته است. نتایج نشان میدهد که تربت امام حسین(ع) معنایی فراتر از آنچه در عالم واقع وجود دارد را با خود حمل میکند، و در مراسم و مناسک گذار( تولد، ازدواج و مرگ)، شفای بیماران و امید به بهبودی آنها، مصون و محفوظ ماندن از بلایا و... مورد استفاده قرار میگیرد و عاملی در بازتولید تقدس اماکن مذهبی در پهنه باورها و مناسک شیعی است.
Abstract Holy soil that also called Torbat is brought from around place that belongs to Imam Hussein(AS) holy shrine or any other holy lands. The sanctity of these places is due to an important event that took place there. Objects that belong to holy place are also sacred, such as rosaries and mohr-e namaz or water that are brought from there. Some of objects are made of holy soil and are used in different ceremonies and rites like passage rites from birth to death,. They also used to protect people from evil eyes, recovering and healing. This study is to find the role of holy soil or Torbat in a daily life of Tehran residence and also a comparative review to find similarities and differences of using holy soil in passage rites of different points. The method of study is documentary and library study alongside In-depth observation and interview with the participants.