چکیده:
زمینه و هدف: مطالعات نشان دادند که بین ترتیب تولد و میزان بهره هوشی، رابطه وجود دارد که در بیشتر پژوهشها، برتری هوشی به نفع فرزندان اول است. هدف از پژوهش حاضر، بررسی ارتباط ترتیب تولد فرزندان با میزان بهره هوشی در خانوادههای دارای فرزند کم توان ذهنی است.
روش: پژوهش حاضر از نظر هدف، بنیادی و از حیث شیوه گردآوری دادهها از نوع توصیفی- پسرویدادی است. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی خانوادههای دارای فرزند کمتوان ذهنی شهر تبریز در سال 1384 بود. نمونه مورد مطالعه شامل 194 خانواده از جامعه آماری ذکر شده بود که به روش نمونهگیری خوشه ای انتخاب شدند. دادههای پژوهش با استفاده از یک پرسشنامه محققساخته و آزمون هوش ریون جمع آوری شد. برای تحلیل دادهها نیز از روش همبستگی و تحلیل واریانس یکطرفه استفاده شد.
یافتهها: نتایج تحلیل دادهها نشان داد که بین ترتیب تولد و بهره هوشی در خانوادههای سه و چهار فرزندی، تفاوت معنادار وجود ندارد و تنها تفاوت معنادار در خانوادههای پنج فرزندی است (0/04p ). همچنین نتایج این بررسی به خوبی نشان داد که بین مرتبه سنی فرزندان و میزان بهره هوشی آنها ارتباط معناداری وجود دارد. این تفاوت به گونهای است که کودکان با مرتبه تولد اول دارای بالاترین میانگین، و گرو ههای با مرتبه تولد دوم و سوم، دارای پایین ترین میانگین هوشبهر هستند.
نتیجه گیری: بهطور خلاصه ناهمسو با نتایج این پژوهش و نظریههای ترتیب تولد که مدعی برتری هوشی به نفع فرزندان اول هستند، این موضوع در نتایج دادههای این مطالعه مورد تأیید قرار نگرفت؛ به عبارتدیگر اثرات ترتیب تولد، تابعی از اثرات حجم خانواده است و اثرات محض ترتیب تولد، تأثیری در هوش فرزندان ندارد.
Background and Purpose: Research indicate the relationship between birth order and intelligence quotient (IQ), generally suggesting that the first-borns have a higher IQ. This study aims to investigate the relationship between birth order and IQ in the children of families with intellectually disabled children.
Method: This research was a fundamental study in terms of its goal and a descriptive and casual study in terms of gathering data. The study population included all the families with intellectually disabled children in Tabriz in 2016. The sample included 194 families selected by cluster sampling from this population. Data were collected by researcher-made questionnaire and Ravenchr('39')s intelligence test. Correlation and One-way ANOVA were used to analyze the data.
Results: Data analysis showed that there was no significant difference in the birth order and IQ in families with three and four children, whereas the difference was significant in families with five children (P
Conclusion: In short, contrary to research literature and birth order theories that claim superiority of intelligence in first-born children, this research did not establish such a relationship. Results showed that birth order effects are a function of family size and birth order has no pure effect on the intelligence of children.