چکیده:
موضوع جمعیت و ابعاد آن، نقطه مرکزی هر نظام اجتماعی و رسانهای است. روندها و تغییرات جمعیتی ایران نشان میدهد که در آیندهای نهچندان دور، به دلیل تخلیه جمعیت جوانان به سنین سالمندی، احتمال مواجهه کشور با مشکلات بسیار، دور از انتظار نیست. در پژوهش حاضر، به واکاوی علی لایهای عوامل کلیدی، دلایل زمینهای و رهیافتهای مؤثر بر رشد جمعیت و اولویتبندی و دستهبندی آنها از منظر رسانه پرداخته شده است. این پژوهش، به لحاظ هدف، کاربردی ـ اکتشافی و نوع روش آن، توصیفی ـ پیمایشی بوده و بر اساس مطالعات جامع، جلسات پنل خبرگی و پرسشنامههای نیمهباز، مبادرت به شناسایی و اولویتبندی متغیرهای مؤثر بر رشد جمعیت جوان و پویا و رهیافتهای رسانهای کرده است. در این زمینه با کمک ابزارهای تجزیهوتحلیل آماری همبستگی پیرسون، واریانس فریدمن و ضریب آلفای کرونباخ، روابط و کنش عوامل، شناسایی و اولویتبندی و پایایی و روایی پرسشنامه از طریق تأیید خبرگان و محاسبه آلفای کرونباخ (0/801) تضمین شده است. بر این اساس، رسیدن به نرخ باوری بیش از سطح جانشینی نسلی، مهمترین شاخص راهبردی برای رشد جمعیت جوان و پویا شناخته شده و 10 عامل کلیدی «ازدواج نکردن»، «دیر ازدواج کردن»، «تأخیر در باز ازدواج»، «تمایل نداشتن به فرزندآوری در سطح جانشینی»، «طلاق»، «سقطجنین»، «ناباروری»، «الگوی بارداری سلامت»، «مرگومیرهای زودرس» و «مهاجرت» به همراه 40 دلیل زمینهای، دارای بیشترین تأثیر دانسته شده است. در نهایت نیز، رهیافتهای رسانهای با شناسایی 13 مخاطب کنشگر مؤثر و 14 محور اقدام و مضامین برنامهسازی برای تحقق رشد جمعیت در ایران، شناسایی و تدوین شده است.
The issue of population and its dimensions is the central point of any social and media system. Trends and demographic changes in Iran show that in the near future, it is possible the society will face many problems due to aging and reaching people to the old year. This article study the causal layered of key factors, underlying reasons and approaches affecting population growth and their prioritization and categorization from a media perspective. This research is applied-exploratory in terms of purpose and its method is descriptive-survey. The reliability and validity of the questionnaire were confirmed by experts and Cronbach's alpha (0.801). Based on comprehensive studies, expert panel meetings and semi-structured questionnaires, variables affecting the growth of young and dynamic population and media approaches identified and prioritized. Then the factor relationships and action were identified and prioritized using statistical analysis tests of Pearson correlation and Friedman variance. The results showed that achieving fertility rates above the level of generational succession is the most important strategic indicator for young and dynamic population growth. And 10 key factors: "not getting married", "getting married late", "delaying remarriage", "avoiding to have children at the substitution level", "divorce", "abortion", "infertility", "health pregnancy pattern", "Premature deaths" and "migration", along with 40 underlying causes, are most influential. Finally, media approaches were identified and developed by identifying 13 effective actors and 14 lines of action and planning themes for achieving population growth in Iran.
خلاصه ماشینی:
از سـوي ديگـر، نتايـج مطالعـه عباسـي شـوازي و عسـکري ندوشـن (١٣٨٤)، نشـان داده اسـت کـه در دهه هـاي اخيـر، تغييـرات شـگرفي در رفتارهـا و نگـرش مـردم بـه مقولـه بـاروري رخ داده اسـت ؛ آنـان مهم تريـن دلايل سـاختاري کاهـش سـريع باروري در ايران را چنين برشـمرده اند: «اخذ فتـوا و نظر موافق برخي از علمـاي مذهبـي در خصـوص کنتـرل و کاهـش رشـد جمعيت »، «اجراي مسـتمر برنامه هـاي کاهـش رشـد جمعيـت ، تصويـب قوانيـن مشـوق کاهـش رشـد جمعيت و جريمـه فرزنـد چهـارم و بيشـتر»، «تبليـغ همه جانبـه بـراي کاهـش فرزنـدآوري در رسـانه هاي عمومـي »، «افزايـش ميـزان باسـوادي زنان »، «توسـعه شهرنشـيني »، «افزايـش سـن ازدواج »، «گرايـش زنـان به تحصيل و آمـورش عالـي »، «افزايش نرخ مشـارکت نيـروي کار زنان »، «افزايش اشـتغال زنـان »، «تغيير در کارکـرد خانواده »، «کاهـش فاصلـه طبقاتـي (توزيـع بهتـر درآمـد) و توسـعه اقتصـادي »، «کاهش صله ارحـام ، کاهـش روابـط ، حمايت هاي بين نسـلي »، «رسـيدن تعـداد فرزنـدان دلخواه خانواده هـا بـه کمتـر از ٢/٥ فرزنـد» و «برابـري جنسـيتي و فردگرايـي ».
Categorization and Prioritization of Key Factors and Causes affecting Population Growth (به تصویر صفحه مراجعه شود) (به تصویر صفحه مراجعه شود) (به تصویر صفحه مراجعه شود) در ادامـه ، بـا توجـه بـه اهميـت شـناخت ماهيت مسـئله ، بـراي اتخـاذ رويکرد و تدابير مناسـب رسـانه اي از خبرگان خواسـته شـد تا جنس / ماهيت دلايـل زمينه اي مؤثـر بر رشـد جمعيـت را برحسـب ماهيت فرهنگـي ، اجتماعي ، اقتصادي ، سياسـي ، سـلامت ، قضايـي و حقوقـي مشـخص کننـد.