چکیده:
پژوهش حاضر، با هدف طراحی و آزمایش یک دوره آموزشی برای توسعه پایدار، در مقطع ابتدایی و به منظور پاسخگویی به نارساییها و نیازهای آموزش و پرورش در سال تحصیلی 92ـ1391، انجام شده است. بدین منظور ابتدا مفاهیم کلیدی توسعۀ پایدار در شش مقوله اصلی (صرفهجویی در مصرف انرژی و بازیافت، تنوع زیستی و اجتماعی، وابستگی متقابل، عدم خشونت، مشارکت اجتماعی در حفاظت از محیطزیست و تغذیه پایدار) با توجه به پیشینۀ موجود در جهان تعیین شد. پس از مشخص شدن نیازهای آموزشی دانشآموزان در زمینههای فوق، با تحلیل محتوای کتابهای درسی علوم تجربی و تعلیمات اجتماعی پایه چهارم ابتدایی (که نشانگر پایینتر بودن فراوانی مولفههای اجتماعی آموزش برای توسعه پایدار نسبت به مولفههای زیستی آن بود) و انجام پیمایش از مناطق بیستگانه شهر تهران، (حجم نمونه 558 نفر)، آزمون اثربخشی آموزش محتوای طراحی شده بر دانش و نگرش دانشآموزان، با بهکارگیری روش شبهآزمایشی و طرح از نوع پیشآزمون پسآزمون با گروه گواه صورت گرفت. آزمودنیها (از دو دبستان دخترانه و پسرانه پایه چهارم) شامل 58 دانش آموز در گروه آزمایش (33 پسر و 25 دختر) و 46 دانش آموز (22 پسر و 24 دختر) در گروه گواه گمارده شدند. نتایج تحلیل کوواریانس با استفاده از نتایج پرسشنامه پژوهشگر ساخته، برای سنجش نگرش پایداری (پایایی 0/79) و آزمون برای سنجش دانش پایداری (پایایی 0/69)، نشانگر تفاوت معنادار میان میانگینهای نمرات گروههای آزمایش و گواه پس از انجام دادن مداخله آموزشی، بدون توجه به جنسیت است. مدل مفهومی حاصل از این پژوهش، چارچوبی برای تحلیل ابعاد آموزش مفاهیم توسعه پایدار، در نظام آموزشی کشورمان فراهم میآورد.
In order to show that some of the shortcomings of current 4th grade curriculum in meeting contemporary needs of the society, especially in regard to sustainable development, can be met via teaching, a short course consisting of deliberations on key concepts in sustainable development was designed and carried out on a sample of 58 students of both genders. The pre- and post-test comparisons revealed the effectiveness of the course on both attitudes and knowledge of the students regardless of gender. The key concepts which proved absent in the 4th grade textbooks through a content analysis are: energy saving and recycling, biological and social diversity, reciprocal dependence, lack of violence, social participation in protecting the environment, and sustainable diet. Conceptual conclusions driven from this study can help with the needed improvements in our educational system.
خلاصه ماشینی:
آموزش و يادگيري مفاهيم توسعۀ پايدار در پايه چهارم مقطع ابتدايي: پژوهشي آزمايشي دکتر نازنين بنياسدي * دکتر زهرا بازرگان ** دکتر ناهيد صادقي *** چکيده پژوهش حاضر، با هدف طراحي و آزمايش يک دوره آموزشي براي توسعه پايدار، در مقطع ابتدايي و به منظور پاسخگويي به نارساييها و نيازهاي آموزش و پرورش در سال تحصيلي ٩٢ـ١٣٩١، انجام شده است .
پس از مشخص شدن نيازهاي آموزشي دانش آموزان در زمينه هاي فوق ، با تحليل محتواي کتابهاي درسي علوم تجربي و تعليمات اجتماعي پايه چهارم ابتدايي (که نشانگر پايين تر بودن فراواني مؤلفه هاي اجتماعي آموزش براي توسعه پايدار نسبت به مؤلفه هاي زيستي آن بود) و انجام پيمايش از مناطق بيستگانه شهر تهران ، (حجم نمونه ٥٥٨ نفر)، آزمون اثربخشي آموزش محتواي طراحي شده بر دانش و نگرش دانش آموزان ، با به کارگيري روش شبه آزمايشي و طرح از نوع پيش آزمون پس آزمون با گروه گواه صورت گرفت .
٢. بعد اجتماعي: علي زاده (١٣٧٨)، ديباواجاري (١٣٨٠)، فتحي واجارگاه ، (١٣٨١)، قلتاش (١٣٨٨) از نظر آموزش شهروندي، رَوَن (١٣٩٠) در زمينه تربيت اخلاقي و اجتماعي و قلتاش ، صالحي و ميرزايي (١٣٩١) از منظر شهروند جهاني، کتابهاي درسي دوره ابتدايي را مورد تحليل و بررسي قرار داده اند.
World Commission on Environment and Development طرح پژوهش در اين پژوهش طراحي و آزمايش يک دوره آموزشي براي توسعه پايدار، در مقطع ابتدايي در سال تحصيلي ٩٢ـ١٣٩١، انجام گرفته است .