چکیده:
سبک اعتراض، یکی از دستورهای ادبی کلام و سبکهای گفتمانی قرآن است. هدف از پژوهش حاضر پاسخ به چرایی استفاده حداکثری از این سبک در قرآن کریم، به وسیله تفسیر تربیتی آن است. در این پژوهش با رویکرد همسوسازی با هدف کلی قرآن مبتنی بر تربیت، اغراض و کارکردهای جملات معترضه، به شکل بیسابقه و نوین ساماندهی شدهاند؛ تربیت و هدایت به دو بستر بینشی و گرایشی تقسیم شده و هریک از آنها در سه قالب ایجاد، تحکیم و رفع مانع دستهبندی گردیدهاند، آنگاه کوشش شده تا هر یک از اغراض، بر آیات متعدد تطبیق شده و نیز با یافتههای علوم تربیتی، مستندسازی شوند. این پژوهش از نوع تحلیلی−استنباطی بوده و طی آن ضمن یافتن حدود بیست مورد از اغراض و کارکردهای تربیتی جملات معترضه قرآنی و بررسی آنها ثابت میشود که اطناب حاصل از سبک اعتراض کاملاً هدفمند و در راستای هدف تربیتی قرآن به کار رفته است، همچنین سبک اعتراض، یک روش عام تربیتی مستقل و کارآمد، شناخته میشود. یافتههای این تحقیق، میتواند الگوی تربیتی کمنظیری برای آموزش و پرورش رسمی و عمومی باشد.
The style of parenthetical is one of the literary grammar and discourse styles of the Quran. The purpose of the parenthetical study is to answer the question of why this style is widely used in the Holy Quran by the educational interpretation of the Quran. In this research, with the approach of education, which is the general purpose of the Qur'an, the motions and functions of the parenthetical sentences are unprecedentedly organized; education and guidance are divided into two contextual and orientational contexts, each in three forms of creation, consolidation and removal. They have prevented categorization, then attempted to reconcile each of the above verses with multiple verses and also with the findings of the educational sciences.This research is an analytical-inferential one in which, by finding about twenty cases of Quranic objections and their educational functions and examining them, it is proved that the object of the Quranic style of parenthetical is purely purposeful and in line with the educational purpose of the Qur'an, Also, the style of parenthetical is known as an independent and effective general education method. The findings of this study can be a unique educational model for formal and public education
خلاصه ماشینی:
در اين پژوهش با رويکرد همسوسازي با هدف کلـي قـرآن مبتنـي بـر تربيـت ، اغـراض و کارکردهاي جملات معترضه ، به شکل بيسابقه و نوين ساماندهي شده اند؛ تربيت و هـدايت بـه دو بستر بينشي و گرايشي تقسيم شده و هريک از آنها در سه قالب ايجـاد، تحکـيم و رفـع مـانع دسته بندي گرديده اند، آنگاه کوشش شده تا هر يک از اغراض ، بر آيات متعدد تطبيق شده و نيـز با يافته هاي علوم تربيتي، مستندسازي شوند.
به جرأت مي توان گفت هيچ يک از آيات قرآن از دستورها و سبک هاي ادبي خالي نيسـتند و در اين راستا، يکي از قاعده هاي کلي حاکم بـر پيکـره قـرآن ، اسـلوب اسـتطراد اسـت ؛ فهـم صـحيح انديشه هاي اصلي متن ، وابسته به شـناخت انديشـه هاي اسـتطرادي و جـدا کـردن آنهـا از يکـديگر است ؛ زيرا در پس پرده انديشه هاي استطرادي، هدف هايي نهفته اند که پس از بازشناسي مرز اين دو انديشه ، نمايان مي شوند (مولايي نيا، ۱۳۸۳ش ، ص ۱۶؛ سلطاني رناني ، ۱۳۹۱ش ، ص ۱۷۲).
. ازاين رو، نگارنده با ارائه پژوهشي نو در اين زمينه کوشيده تا اين کاستي ها را برطرف کند و آيات معترضه را با نگاه تربيتي مورد مطالعـه قـرار دهـد؛ اسـتخراج روش تربيتـي سـبک اعتـراض ، ارائـه بسترهاي تربيتي آيات معترضه ، همسو کردن اغراض اسلوب اعتراض با اهداف کلي قرآن ، پرداختن به بيش از ۶۰ نمونه از آيات معترضه ، فراگيري و قابليت تطبيق اغراض مـذکور بـر بيشـتر جمـلات معترضه قرآن و نيز شمول دائره مطالعاتي بر کتب تفسير و علوم قرآني شيعه و اهل سـنت و تأليفـات مرتبط با حوزه تعليم و تربيت اسلامي و سبک شناسي قرآن را مي توان از ويژگي هاي اين نوشـتار بـه شمار آورد.